%0 Journal Article %T نقش و جایگاه علماء در دورۀ فترت افغان و پادشاهی افشاریه (1135ق-1163ق) %J پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی %I دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران %Z 2228-7906 %A دهقانی, مهدی %D 2021 %\ 02/19/2021 %V 53 %N 2 %P 419-435 %! نقش و جایگاه علماء در دورۀ فترت افغان و پادشاهی افشاریه (1135ق-1163ق) %K علماء %K سیاست مذهبی نادرشاه %K صفویه %K افاغنه %K افشاریه %R 10.22059/jhic.2020.303817.654143 %X در عصر آشوب‌های سیاسی پس از سقوط حکومت صفویه، به سبب ضدیت افغان‌ها و نادرشاه افشار با نقش آفرینی مؤثر علماء، بسیاری از آنان به قتل‌ آمدند یا به سرزمین‌های دیگر تبعید شدند، ولی آنان همچنان پیوندهای آموزشی و اجتماعی خود را حفظ کردند. بر این مبنا، پژوهش حاضر درصدد یافتن پاسخ به این پرسش است: علماء در دورۀ فترت افغان و پادشاهی افشاریه چه نقش و جایگاهی داشتند؟ چنین به نظر می‌رسد که آشوب‌های جامعۀ ایران تأثیر دوگانه‌ای بر قشر علماء داشت: از یکسو به ضعف وجهۀ آموزشی و بنیۀ مالی آنان انجامید و از سوی دیگر به سبب مشارکت علماء در مذاکرات سیاسی ـ مذهبی، موجب نقش‌آفرینی فعال ایشان گردید. در پژوهش حاضر، با استفاده از روش تحقیق تاریخی و داده‌های کتابخانه‌ای از منابع دست‌اول تاریخی پس از توصیف و طبقه‌بندی جنبه‌های گوناگون وضعیت اجتماعی علماء، این ویژگی‌ها و تأثیرات مختلف آن بررسی می‌شود. %U https://jhic.ut.ac.ir/article_80287_7a76424d484617e40f1d8777add36ef9.pdf