TY - JOUR ID - 71960 TI - بررسی نسخه‌های ترجمۀ قسطا بن لوقا از رسالۀ جرّثقیل هرون اسکندرانی JO - پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی JA - JHIC LA - fa SN - 2228-7906 AU - ناطق, محمدجواد AU - کریمی, مصطفی AD - استاد دانشگاه تربیت مدرس AD - کارشناس ارشد تاریخ علم Y1 - 2018 PY - 2018 VL - 51 IS - 1 SP - 117 EP - 140 KW - جرثقیل KW - جراثقال KW - قسطابن‌لوقا KW - هرون اسکندرانی KW - پاپوس KW - بارولکوز KW - وینچ DO - 10.22059/jhic.2019.261568.653911 N2 - ترجمۀ عربی رسالۀ جرثقیل هرون به قلم قسطا بن لوقا، در غیاب اصل یونانی آن، از مهم‌ترین متونِ مکانیک بر جای مانده در تمدن اسلامی است. پیش از این، تصور می‌شد که نسخه‌های موجود از این ترجمه، منحصر به نسخه‌های کتابخانه‌های لیدن، بریتانیا و منچستر است. نویسندگان این مقاله در تفحص گسترده خود ضمن یافتن شماری نسخۀ جرثقیل به فارسی در کتابخانه‌های مختلف ایران، به چند نسخه از ترجمۀ عربی رسالۀ جرثقیل هرون نیز دست یافتند که در تکمیل کارهای خاورشناسانی مانند کارادوو، نیکز و اسمیت بسیار حایز اهمیت است. نسخه‌های فارسی جرثقیل که کتابت آنها تا سدۀ 13ق در ایران ادامه داشته، ملهم از ترجمۀ قسطا بوده است. در مقالۀ حاضر کوشیده‌ایم همۀ نسخه‌های قسطا به صورت اجمال، ولی همه جانبه معرفی گردد. به زندگانی هرون نیز به اجمال پرداخته‌ایم تا به‌ویژه موضوع مبهم تاریخ تألیف رسالۀ جرثقیل روشن شود. UR - https://jhic.ut.ac.ir/article_71960.html L1 - https://jhic.ut.ac.ir/article_71960_c81eb766409ff2c0eabe19e10b3fa4f9.pdf ER -