TY - JOUR ID - 84168 TI - محنه اشعریان و بررسی دفاعیه‌های قشیری و بیهقی در رویارویی با آن JO - پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی JA - JHIC LA - fa SN - 2228-7906 AU - رحیمی دشت آبادی, محسن AU - شاهرخی, سید علاء الدین AU - رحمتی, محسن AU - نظری, داریوش AD - دانشجوی دکترای تاریخ اسلام دانشگاه لرستان AD - دانشیار گروه تاریخ دانشگاه لرستان AD - استاد گروه تاریخ دانشگاه لرستان AD - استادیار گروه تاریخ دانشگاه لرستان Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 54 IS - 1 SP - 117 EP - 135 KW - محنه KW - اشعری KW - دفاعیه KW - قشیری KW - بیهقی DO - 10.22059/jhic.2021.310798.654184 N2 - یکی از مهمترین رویدادهای عقیدتی جهان اسلام در اوایل دوره سلجوقیان، ماجرای محنه اشعری است که در سال445ق در نیشابور اتفاق افتاد و در پی آن علمای اشعری از وعظ و تدریس منع شدند و تحت تعقیب قرار گرفتند. نخبگان اشعری برای مقابله با این اتهامات نخست به اقدامات سیاسی - نظامی روی آوردند، اما به موازات آن به دفاع قلمی پرداختند و علمایی چون ابوالقاسم قشیری و ابوبکر بیهقی رساله‌هایی تألیف کردند. در این پژوهش، با روش توصیفی- تحلیلی ضمن بررسی علل حادثه محنه و مقتضیات زمانی و مکانی آن، دفاعیه‌های مذکور و ساختار حاکم بر آنها تحلیل و تبیین شده است. بنابر یافته‌‌های این پژوهش، رجال اشعری در دفاعیه‌های خود می کوشیدند با بهره‌برداری از محنه در جهت تثبیت اندیشه اشعری به عنوان اندیشه اصولی اهل‌سنت و معیار راست‌کیشی گام بردارند و ضمن تشریح آراء اشعری‌ با تعمیم این عقیده به تمام اهل‌سنت، حمایت جامعه و علمای سنی را کسب و از سویی، با معرفی عاملان محنه به عنوان دشمنان اهل‌سنت، از فشارها و تعقیبات سیاسی جلوگیری کنند. UR - https://jhic.ut.ac.ir/article_84168.html L1 - https://jhic.ut.ac.ir/article_84168_bfb5405d2087569ec374ad5f6e4a8167.pdf ER -