The History of the Rifā’iyya Order in the Works of Ibn Sarrāj al-Dimashqi

Document Type : -

Authors

1 PhD student, University of Tehran

2 Associated Prof., University of Tehran

3 Associated Prof, University of Tehran

Abstract

In the Mamluk period, Ibn Sarrāj (d. 747 AH) was a judge, Sufi, and scholar from Damascus and was a follower of the Rifā’iyya order. Among his works, the book titled Tashwīq al-Arwāḥ wa al-Qulūb, particularly its third part Tuffāh al-Arwāḥ wa Miftāḥ al-Irbāḥ, is devoted to the virtues of Sufis. This study investigates the content and the importance of Ibn Sarrāj’s works in studying the history of the Rifā’iyya order. The results of this study reveal that although Ibn Sarrāj’s works are mostly focused on hagiography, they also include essential information about Rifā’iyya's condition in the earliest years of spreading, written by of a Rifā’iyya's Sufi. They provide us with specific information about Aḥmad al-Rifā’i’s ancestors in his origin (al-Batāʾiḥ region), the interactions between Rifā’iyya and Ilkhanids, and theurgies of Rifā’iyya's Sufis.

Keywords

Main Subjects


ابن تیمیة، احمد بن عبدالحلیم، مناظرة ابن تیمیة لطائفة الرفاعیة، تحقیق: عبدالرحمن دمشقیّة، قاهره: مکتبة ابن تیمیة، 1409ق / 1989م.
ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الدرر الکامنة فی اعیان المائة الثامنة، تحقیق: محمد سیّد جاد الحق، قاهره: دار الکتب الحدیثة، 1385ق.
ابن خلّکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان وأنباء ابناء الزمان، تحقیق: احسان عبّاس، بیروت: دار صادر، بی‌تا.
ابن سرّاج دمشقی، محمد بن علی، تشویق الارواح والقلوب، نسخه خطی شماره 272 در گنجینه عموجه‌زاده حسین‌پاشا در کتابخانه سلیمانیه استانبول، بی‌تا (نسخه کهن از اوایل سده 8ق).
همو، تفّاح الارواح ومفتاح الارباح، نسخه خطی شماره 97 از مجموعه رابرت گارت در کتابخانه دانشگاه پرینستون، کتابت 997ق.
همو، تفّاح الارواح ومفتاح الارباح، نسخه خطی شماره 8794 در کتابخانه دولتی برلین، کتابت 1267ق.
ابن طولون، محمد بن علی، مفاکهة الخَلّان فی حوادث الزمان، تحقیق: خلیل المنصور، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1418ق / 2008م.
ابن عنبه، احمد بن علی، الفصول الفخریة، تصحیح: میر جلال‌الدین حسینی ارموی (محدّث)، تهران: دانشگاه تهران، 1346ش.
ابن فوطی، عبدالرزاق بن احمد (منسوب به)، کتاب الحوادث، تحقیق: بشّار عوّاد معروف و عماد عبدالسلام رؤوف، بیروت: دار الغرب الاسلامی، 2015م.
ابن قاضی شهبة، ابی‌بکر بن احمد، تاریخ ابن قاضی شهبة، تحقیق: عدنان درویش، دمشق: المعهد الفرنسی للدراسات العربیة، 1994م.
ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، بی‌تا، البدایة والنهایة، تحقیق: عبدالله بن عبدالمحسن الترکی، بی‌جا: دار هجر.
ابوالفداء ایوبی، اسماعیل بن محمد، تقویم البلدان، تحقیق: رینود والبارون ماک کوکین دیسلان، باریس: دار الطباعة السلطانیة، 1840م.
جبرتی، عبدالرحمن بن حسن، عجائب الآثار فی التراجم والأخبار، تحقیق: عبدالرحیم عبدالرحمن عبدالرحیم، قاهره: مطبعة دار الکتب المصریة، 1998م.
درنیقة، محمد احمد، الطریقة الرفاعیة وأعلامها، طرابلس: المؤسسة الحدیثة للکتاب، 2009م.
ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، تحقیق: محمد السعید زغلول، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1405ق / 1985م.
زرکلی، خیرالدین، الاعلام، بیروت: دار العلم للملایین، 2002م.
السامرائی، یونس الشیخ ابراهیم، السید احمد الرفاعی: حیاته ـ آثاره، بغداد: مکتبة الشرق الجدید، بی‌تا.
سبط ابن جوزی، یوسف بن قزاوغلی، مرآة الزمان فی تواریخ الاعیان، ج21، تحقیق: ابراهیم الزیبق، دمشق: الرسالة العالمیة، 1434ق / 2013م.
سَلاّمی، محمد بن رافع، الوَفَیات، تحقیق: صالح مهدی عبّاس، بیروت: مؤسسة الرسالة، 1402ق / 1982م.
صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، تحقیق: احسان عبّاس، بیروت: المعهد الالمانی للأبحاث الشرقیة، 1429ق / 2008م.
صفی‌الدین بغدادی، عبدالمؤمن بن عبدالحق، مراصد الاطلاع علی اسماء الأمکنة والبقاع، تحقیق: علی محمد البجاوی، بیروت: دار الجیل، 1992م.
صلواتی، عبدالله، «رفاعیه»، دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر: غلامعلی حدّاد عادل، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، 1394ش.
صیّادی، ابوالهدی محمد، قلادة الجواهر فی ذکر الغوث الرفاعی وأتباعه الأکابر، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1420ق / 1999م.
قلقشندی، احمد بن علی، صبح الاعشی فی صناعة الانشا، تحقیق: محمدحسین شمس‌الدین، بیروت: دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
القونوی، محمد، اضواء علی الرسالة المنسوبة الی الحافظ الذهبی «النصیحة الذهبیة لابن تیمیة» وتحقیق فی صاحبها، بیروت: دار المأمون للتراث، 1423ق / 2002م.
نبهانی، یوسف بن اسماعیل، جامع کرامات الاولیاء، تحقیق: ابراهیم عطوة عوض، فوربندر: مرکز اهل سنت برکات رضا، 1322ق / 2001م.
واسطی، عبدالرحمن بن عبدالمحسن، تریاق المحبّین فی طبقات خرقة المشایخ العارفین، [قاهره]: المطبعة المصریة، 1305ق.
وتری، احمد بن محمد، روضة الناظرین وخلاصة مناقب الصالحین، قاهره: المطبعة الخیریة، 1306ق.
Kaptein, N., “Tarika”, EI2, Leiden: Brill, 2000.
Trimingham, J. Spencer, The Sufi Orders in Islam, Oxford: Oxford University Press, 1971.