The Trade in Baghdad During the First Period of the Abbasid Caliphate (749-848 AD.)

Document Type : Research/Original/Reqular Article

Authors

1 PhD in History of Islam, University of Tehran

2 Assistant Prof., Salman Farsi University of Kazerun

Abstract

Baghdad flourished during the Abbasid period as the center of the Islamic caliphate in political and economic aspects. In the eighth century AD., this city was the center of trade in Islamic civilization due to its geographical privileges. This research seeks the reasons and grounds for this economic flourishment in the first period of the Abbasid caliphate. The findings indicate that Baghdad's geographical and political situation was the reason for this growth. Baghdad was at the intersection of business roads and seaways between the east and west of the Islamic civilization; the city also had security and facilities. This commercial function of Baghdad plays a crucial role in the Islamic civilization's development in agriculture, industry, education, and science.

Keywords


ابن بلخی، فارس­نامه، شیراز: بنیاد فارس­شناسی، ۱۳۷۴ش.
ابن­حوقل، صورة الأرض، بیروت: دارالصادر، ۱۹۳۸م.
‏‫ابن‌­خردادبه‌، مسالک‌­وممالک، بیروت: دارالصادر، ۱۹۹۲م.
‏‫ابن‌ رسته، احمد بن‌ عمر، الاعلاق‌النفیسه، لیدن: مطبعه بریل، ۱4۱۲ق.
‏‫ابن‌­سعد، طبقات، مترجم: محمود مهدوی‌ دامغانی،‌ تهران: فرهنگ‌ و اندیشه، ۱۳۷۴ش.
‏‫ابن فضلان، احمد، رحلة ابن فضلان الی بلاد الترک و الروس و الصقالبة، ابوظبی: دارالسویدی للنشر و التوزیع، ۲۰۰۳م.
‏‫ابن­فقیه، البلدان، مصحح: یوسف الهادی، بیروت: عالم‌ الکتب، ۱۴۱۶ق.
‏‫ابن‌خلدون، تاریخ ابن خلدون (العبر و دیوان المبتدا)، بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۹۹۲م.
ابن‌مسکویه، تجارب‌الامم‌، مترجم، ابوالقاسم‌ امامی‌، تهران‌: سروش‌ (صدا و سیما)، ۱۳۶۹ش.
‏‫ابو­الفدا، اسماعیل بن علی، تقویم البلدان، قاهره: مکتبه الثقافه الدینیه، ۱۴۲۷ق.
ا.آ.بلیایف، «اوضاع اقتصادی قلمرو خلافت عباسی» معارف اسلامی (سازمان اوقاف) مترجم، رضا عنایت الله، شماره 10 (۱ آذر ۱۳۴۸ش.)، 70-77.
‏‫ادریسی، محمدبن‌ محمد، نزهه‌‌المشتاق‌ فی‌ اختراق‌‌الافاق‌‏، بیروت: عالم‌الکتب، ۱۴۰۹ق.
‏‫اشپولر، برتولد، تاریخ‌ ایران‌ در قرون‌ نخستین‌ اسلامی‌، مترجم: جواد فلاطوری‌ و مریم‌ میراحمدی، تهران: علمی‌ و فرهنگی، ۱۳۶۹ش.
‏‫اصطخری، ابراهیم بن محمد، المسالک و الممالک، بیروت: دار الصادر، بی‌تا.
بلعمی، تاریخنامه طبری، مصحح: محمد روشن، تهران: سروش، 1380ش.
‏‫ثقفی، ابراهیم‌بن‌ محمد، الغارات‌، مترجم: عبدالمحمد آیتی‌، تهران: وزارت‌ فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۱ش.
‏‫جهشیاری‌، محمدبن‌ عبدوس، الوزراآ و الکتاب‌، مصحح: مصطفی‌ سقا، ابراهیم‌ ابیاری‌، عبدالحفیظ شلبی‌، قاهره: شرکة مکتبه‌ و مطبعه‌ مصطفی‌ البابی‌ الجلی‌ و اولاده‌ بمصر، ۱۴۰۱ق.
‏‫حافظ ابرو، جغرافیای حافظ ابرو، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب، ۱۳۷۵ش.
حسن، حسن ابراهیم، تاریخ سیاسی اسلام، مترجم: ابوالقاسم پاینده، تهران: جاویدان، ۱۳۷۶ش.
‏‫خطیب‌ بغدادی، احمدبن‌ علی، تاریخ‌ بغداد او مدینه‌ السلام‌، قاهره‌: مکتبه‌ الخانجی‌، ۱۳۴۹ق.
‏خوله‌ شا‌کر دجیلی‌، بیت‌الما‌ل‌: پیدایش‌ و تحولات‌ آن‌، مشهد: بنیا‌د پژوهشها‌ی اسلامی‌، ۱۳۷۹ش.
‏‫دمشقی، محمد بن ابیطالب، نخبة الدهر فی عجائب البر و البحر، ترجمه‌: آگوست فردیناند سید حمید، تهران: اساطیر، ۱۳۸۲ش.
‏‫دوری‌، عبدالعزیز، تاریخ‌ العراق‌ الاقتصادی‌ فی‌ القرن‌ الرابع‌ الهجری‌، بیروت‌: مرکز دراسات‌ الوحده‌ العربیه‌، ۱۹۹۵م.
دینوری، ابوحنیفه،  اخبارالطوال، ترجمه: محمود مهدوی دامغانی، تهران: نی، 1371ش.
‏‫رالف کاوتس، چشم‌اندازهایی ازجاده ابریشم ازخلیج­فارس تا دریای شرقی چین، ترجمه‌: محمد باقر وثوقی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، 1392ش.
‏‫ربانی‌زاده، سیدمحمدرحیم، «گردش نظام پولی خلافت عباسی در قالب چک و سفته»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (با همکاری انجمن ایرانی تاریخ)، شماره 1 (۱۳۹۱ش): 47-62.
‏‫سلیمان دخیل عزب، الفوز بالمراد فی تاریخ بغداد، قاهره: دار الآفاق العربیه، ۱۴۲۳ه.
‏‫سیرافی‌، سلیمان، سلسله‌ التواریخ ‌(اخبار الصین‌ و الهند)، ترجمه‌: حسین‌ قرچانلو، تهران: ‌اساطیر، ۱۳۸۱ش.
‏‫شیخلی‌، صباح‌ ابراهیم‌سعید، اصناف‌ در عصر عباسی‌، ترجمه‌: هادی‌ عالم‌زاده، تهران‌: مرکز دانشگاهی‌، ۱۳۶۲ش.
‏‫‫طبری، تاریخ طبری (تاریخ الرسل و الملوک)، ترجمه‌: ابوالقاسم پاینده، تهران: اساطیر، ۱۳۵۳ش.
قزوینی‌، زکریا بن‌ محمد، ترجمه‌ آثار البلاد و اخبار العباد، ترجمه‌: محمدمیرزا جهانگیر قاجار، تهران: امیر کبیر، ۱۳۷۳ش.
قلقشندی، احمد بن علی، صبح الأعشی فی صناعة الإنشا، بیروت: دار الکتب العلمیه، بی‌تا.
کاتب بغدادی، قدامه بن جعفر، الخراج، ترجمه‌: حسین قرچانلو، تهران: البرز، ۱۳۷۰ش.
‏‫کبیسی، حمدان عبدالمجید، اسواق بغداد حتی بدایة العصرالبویه، بغداد: دارالعربیه للطباعه، ۱۹۷۹م.
‏‫کاهن، کلود، تاریخ العرب و الشعوب الاسلامیة، بیروت: دارالحقیقه، بی‌تا.
فیلیپ خوری حتی، تاریخ عرب، مترجم: ابوالقاسم پاینده، تهران: آگاه، ۱۳۸۰ش.
‏‫قره‌چانلو، حسین، جغرافیای تاریخی کشورهای اسلامی، تهران: سمت، 1383ش.
‏‫متز، آدام، تمدن‌ اسلامی‌ در سده چهارم‌ هجری‌، مترجم: علیرضا ذکاوتی‌ قراگزلو‌، تهران: امیرکبیر، ۱۳۶۲ش.
‏‫لسترنج، کای، بلدان الخلافه الشرقیه، بغداد: مکتبه الحیدریه، ۱۴۲۷ه.
‏‫لسترنج، کای‌، بغداد: فی‌ عهد الخلافه‌ العباسیه‌، بغداد: مکتبه الحیدریه، بی‌تا.
‏‫مجید زاده، یوسف، تاریخ و تمدن بین­النهرین، تهران: مرکز دانشگاهی، ۱۳۷۶ش.
‏‫مسری، حسین علی، تجاره العراق فی العصر العباسی، کویت: جامعه الکویت، ۱۴۰۲ق.
‏‫مقدسی‌، محمدبن‌ احمد، احسن‌التقاسیم‌ فی‌ معرفةالاقالیم‌، ترجمه‌: علینقی‌ منزوی‌، تهران: شرکت مولفان و مترجمان، ۱۳۶۱ش.
‏‫یاقوت حموی، خطط بغداد فی‌ معجم‌ البلدان‌، مصحح: موفق‌ سالم‌ نوری‌، بغداد: المجمع‌ العلمی‌، ۱۴۲۲ق.
‏‫یعقوبی، احمد‌بن‌ اسحاق، البلدان، مترجم: محمدابراهیم‌ آیتی‌، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۵۶.
یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ یعقوبی، مترجم: محمد ابراهیم آیتی، تهران: علمی و فرهنگی، 1371ش.
Nikita Elisiev, The Middle East in the Middle Ages, Translated by Mansour Abul Hassan, Beirut, 1986.
Antony Natang, the Arabs, their victories and Islam glories, Translated by Dr. Rashed Al-Barawi, The Anglo-Egyptian library, 1974.
Abdul Rahman Hemida, Aalam Al-Goghrafiyen Al-Arab, Damscus, 1969.
Broomhall, Islam in China, London, 1910.
Lee Tieh Tsing, The Historical relations between the Arabs and China, Published by the Chinese commissioner office in Baghdad on Al-Rashid Printing House, Baghdad ,1945.
Kratchkoniski, the history of the Arab geographical literature, Translated by Salahuddin Othman Hashim, First part, Cairo, 1963.