A Survey on the Science of Inheritance in the Islamic Period

Document Type : Research/Original/Reqular Article

Authors

1 MA in History of Science, Institute for the history of science, University of Tehran

2 Department of History of civilization of Islamic nations, University of Tehran

Abstract

The content of a science called science of inheritance formed Islamic period was the process of dividing an inheritance into heirs. Due to its importance in encouraging hadiths about it, this science was vastly included in monographs and comprehensive jurisprudence books. This science primarily presents the religious rules related to the subject; However, some calculation was inevitable for applying these rules. In this article, we study the position of this science during the Islamic period. The study of the encyclopedic books shows that this science is considered a branch of Islamic jurisprudence, a branch of arithmetic, an interdisciplinary branch, or even an independent science.

Keywords


ابن أبی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، تصحیح: عراقی، مجتبی‏، قم: دار سید الشهداء للنشر، ج 3، 1405 ق.
ابن اکفانی، محمد بن ابراهیم بن ساعدالانصاری، ارشاد القاصد الی اسنی المقاصد، تحقیق و تعلیق عبدالمنعم محمدعمر، مراجعه: احمد عبدالرحمن، قاهره: دارالفکر العربی، (بی‌تا).
ابن‌خلدون، عبدالرحمن بن محمد، مقدمه ابن خلدون (دیوان المبتدأ والخبر فی تاریخ العرب والبربر ومن عاصرهم من ذوی الشأن الأکبر)، مراجعه: زکار سهیل، تحقیق: خلیل شحاده، بیروت: دارالفکر، ج 1، 1408 ق.
ابن فریغون، متغبّی، جوامع العلوم، تحقیق قیس‌کاظم الجنابی، قاهره: مکتبة الثقافة الدینیة، الطبعة الاولی، 2006 م.
ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع، ج 7، بی‌تا.
آغابزرگ طهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعة، گردآوردنده احمد بن محمد حسینی، بیروت: دارالاضواء، ج 1، 1403 ق.
حاجی‌خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف‌الظنون عن أسامی الکتب و الفنون، بیروت: دارإحیاء التراث العربی، ج 1 و 2، بی‌تا.
خوارزمی، محمد بن احمد، مفاتیح العلوم، بیروت: دارالمناهل، 1428 ق.
جرجانی علی بن محمد، التعریفات، تهران: ناصرخسرو، 1370 ش.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412 ق)، مفردات الفاظ قرآن، تصحیح صفوان عدنان داوودی، بیروت –دمشق: دارالقلم- دارالشامیة، 1412 ق.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن‏، ترجمه غلامرضا خسروی، تصحیح غلامرضا خسروی حسینی، تهران: مرتضوی، چ2، ج 4، 1374.
سلماسی، ابوعلی حسن بن ابراهیم، الرسالة الشرفیة فی تقاسیم العلوم الیقینیة، زیر نظر و اشراف مهدی محقق، مقدمه و تصحیح: حمیده نورانی‌نژاد و محمد کریمی زنجانی اصل، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی دانشگاه تهران، 1383.
شمس‌الدین آملی، محمد بن محمود، نفائس الفنون فی عرائس العیون، تحقیق ابوالحسن شعرانی، مصححان ابراهیم میانجی و هدایت‌الله مسترجمی، تهران: اسلامیه، ج 1، 1381ش.
شیخ‌الاسلامی، اسعد، احوال شخصیه در مذاهب چهارگانۀ اهل سنت (ارث، وصیت، وصایت)، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، 1374.
طاش کبری‌زاده، احمد بن مصطفی، مفتاح السعادة و مصباح السیادة فی موضوعات العلوم، بیروت: دارالکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون، ج 1 و 2، 1422ق.
عاملی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة‌، شارح سید محمد کلانتر، قم: کتاب‌فروشی داوری، ج 8، 1410 ق.
 
فراهیدی، خلیل بن احمد،کتاب العین، تحقیق: مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی، گردآوردنده محسن آل عصفور، قم: مؤسسه دارالهجرة، چ 2، ج 8، 1409 ق.
قاضی صاعد اندلسی، احمد،  التعریف بطبقات الأمم، تصحیح: غلامرضا جمشید نژاد اوّل، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب، 1376.
قلقشندی، شهاب‌الدین احمد بن عبدالله، صبح الأعشی فی صناعة الإنشاء، محقق محمدحسین شمس الدین، بیروت: دارالکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون، ج 1، (بی‌تا).
معصومی‌همدانی، حسین، «مدخل "حساب"، از دایرة المعارف بزرگ اسلامی»، به کوشش کاظم موسوی بجنوردی و همکاران، تهران: مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 20، 1391، صص 450- 470.
مهرعلی‌زاده، قاسم، «مدخل "ارث"، از دایرة المعارف بزرگ اسلامی»، به کوشش کاظم موسوی بجنوردی و دیگران، تهران: مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 7، 1375، صص 449- 462.
نجات، عبدالرحیم، عول و تعصیب: در بیان کیفیت توریث و اختلافات اهل سنت و امامیه در مسائل ارث یا الصواب و التصویب فی العول و التعصیب، تهران: دانشگاه تهران، 1343.
ناشناس، یواقیت‌ العلوم و دراری‌ النجوم، تصحیح: دانش‌پژوه، محمدتقی، بنیاد فرهنگ ایران، تهران: 1345ش.
نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت: دارإحیاء التراث العربی، چ 7، ج 39، 1404ق.
نراقی، مولی احمد بن محمدمهدی، مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، تصحیح گروه پژوهش مؤسسه آل‌البیت علیهم السلام‌، قم: مؤسسه آل‌البیت علیهم السلام، ج 19، 1415ق.