بازتاب مفاهیم اعتقادی و مبانی فکری انقلاب اسلامی در نخستین نسل از مسکوکات جمهوری اسلامی ایران (مطالعة موردی: سکه‌های یادبودی مضروب در سال 1358 ش)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد تاریخ دانشگاه تهران، تهران، جمهوری اسلامی ایران

2 دانشجوی دکتری مدرسی انقلاب اسلامی دانشگاه معارف اسلامی، قم، جمهوری اسلامی ایران

چکیده

انقلاب اسلامی ایران، تحول سیاسی-اجتماعی عظیم، فراگیر و شگرفی بود که تأثیرات خطیر آن، جمیع ساحات فرهنگی و تمدنی این کشور پهناور را دچار دگردیسی ژرف و ماندگاری نمود. این تغییرات، هنگامی نمایان‌تر شد که مولود سیاسی انقلاب مزبور یعنی «نظام جمهوری اسلامی ایران»، درصدد اشاعة مفاهیم اعتقادی و مبانی فکری اصیلی برآمد که اساساً برای تحقق ‌همانها موجودیت یافته بود. بی‌شک، یکی از مهم‌ترین عرصه‌های نمایش بنیادهای فکری و باورهای دینی این ساختار حاکمیتی نوپا، نقود رایج ایران خصوصاً مسکوکات آن بود. بر همین اساس، ما در پژوهش حاضر تلاش داریم تا با بررسی سکه‌های یادبودی مضروب توسط نظام جمهوری اسلامی در سال 1358 ش، بازتاب پاره‌ای از مبانی و ارزش‌های اعتقادی حکومت جدید ایران در نخستین نسل از مسکوکاتش را با روش توصیفی-تحلیلی، تبیین نماییم. یافته‌های ما مؤید این حقیقت است که نظام جمهوری اسلامی در نخستین سال حیات خویش، اقدام به‌ ضرب دو نوع سکة یادبودی با تیراژ بسیار بالا نموده که در هرکدام، چندین مورد از مفاهیم اعتقادی و مبانی فکری انقلاب اسلامی ایران جلوه‌گر شده است: یکم، سکة «بیست ریال یادبودی» برای گرامیداشت حلول یکهزار و چهارصدمین سال هجرت که مزین به «نقشة سرزمین‌های اسلامی در برشی از کرة زمین» (تحت پرتوافکنی خورشید) و نیز عبارت مرکب «استقلال / آزادی / جمهوری اسلامی» (به‌عنوان اصلی‌ترین شعار انقلاب اسلامی و بیانگر بنیادین‌ترین مبانی فکری آن) می­باشد و دوم، سکة‌ «ده ریال یادبودی» به‌افتخار نخستین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی که نگارة «گل لاله» (به‌عنوان نماد مفهوم شهادت) و عبارت «22 بهمن» (به‌عنوان مورخة سقوط رسمی رژیم شاهنشاهی) بر آن نقر گردیده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Reflection of Belief Concepts and Intellectual Foundations of Islamic Revolution in First-generation Coins of the Islamic Republic of Iran (Case study: Commemorative Coins minted in 1979)

نویسندگان [English]

  • Seyed Reza Hosseini 1
  • Mahdi Taheri Delkhosh 2
1 Master of History, University of Tehran
2 PhD student of Islamic Revolution, University of Islamic Sciences
چکیده [English]

The Islamic Revolution in Iran had far-reaching political and social consequences with profound and lasting effects that transformed all aspects of Iranian culture and civilization. These changes appeared when the "Islamic Republic of Iran" as the political promise of the revolution attempted to spread belief concepts and original intellectual foundations that had given birth to it. The common currency, particularly coins, served as a significant platform for showcasing the intellectual foundations and religious beliefs embraced by this emerging government structure. Therefore, the present study used a descriptive-analytical method to analyze commemorative coins minted by the Islamic Republic in 1979 by examining the reflection of fundamental principles and religious values of Iran's new government in its first generation of coins. The findings of the research indicate that in the first year of its activity, the Islamic Republic of Iran minted two types of commemorative coins on a large scale, each symbolizing various Belief Concepts and Intellectual Foundations linked to Iran's Islamic Revolution. One was the "20 Rials" commemorative coin, marking 1400 years since Prophet Muhammad's Hijrah. It depicted a map of Islamic territories on Earth under rays of sunlight. It also bore an inscription of "Independence / Freedom / Islamic Republic", as the main slogan of the Islamic Revolution and expressing its most fundamental intellectual foundations. The second one was the "10 Rials" commemorative coin, which marked the first anniversary of the Islamic Republic. It showed a tulip flower symbolizing martyrdom, along with an inscription reading "22nd of Bahman" As the date of the official downfall of the imperial regime.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Coin
  • Islamic Republic of Iran
  • Islamic Revolution
  • 1400th year of Hijrah
  • Tulip
القرآن الکریم.
أرکین، توختی أخون (1420 ه). ترکستان الشرقیه: البلد الإسلامی المنسی. جده: دار الأندلس الخضراء.
البلاذری، أحمد بن یحیی (1407 ه). فتوح البلدان. بیروت: مؤسسه المعارف.
جوان آراسته، حسین (1383). مبانی حاکمیت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. قم: دبیرخانة مجلس خبرگان رهبری، مرکز تحقیقات علمی.
حسینی، سید رضا (1399). واحدهای پولی ایران در عصر قاجار. تهران: پازینه.
حق‌صفت، عبدالعزیز (1386). دو روی سکه: سکه‌های ماشینی جمهوری اسلامی ایران. تهران: سی‌بال هنر.
حق‌صفت، عبدالعزیز (1389). مجموعه سکه‌های دورة پهلوی: پهلوی اول 1320-1304، پهلوی دوم 1357-1320. تهران: پازینه.
خمینی، سید روح­الله (1399). صحیفة امام: مجموعه آثار امام خمینی (س) (بیانات، پیام‌ها، مصاحبه‌ها، احکام، اجازات شرعی و نامه‌ها). تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
رضایتی کیشه‌خاله، محرم و همکاران (1391). «بررسی کاربرد لاله از قلمرو قاموسی تا گسترة نمادین». پژوهش زبان و ادبیات فارسی. (24)، 101- 123.
سمیعی، احمد (1372). طلوع و غروب دولت موقت. تهران: شباویز.
سیدآبادی، سینا (1398). سکه و اسکناس‌های ایران در دورة جمهوری اسلامی از انقلاب اسلامی (بهمن 1357) تا سال 1397. تهران: پازینه.
طوفان، سحر (1399). «بررسی نقوش سکه‌های ایرانی بعد از انقلاب اسلامی براساس نظریة پیرس». فصلنامة مطالعات ملی. 21 (3)، 104-85.
فروغیان، صدیقه (1395). موزة بانک سپه. تهران: ادارة کل روابط عمومی بانک سپه.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به همراه نظرات تفسیری شورای نگهبان (1397). تهیه و تنظیم: محمد فتحی و کاظم کوهی اصفهانی. تهران: پژوهشکدة شورای نگهبان.
مرادی غیاث‌آبادی، اسماعیل (1386). تقویم تطبیقی یکصدسالة قرن چهاردهم (1301 تا 1400 هجری­خورشیدی / 1340 تا 1442 هجری­قمری / 1922 تا 2021 میلادی). تهران: نوید شیراز.
موسوی، سید مهدی (1392). سکه‌های ماشینی قاجار. تهران: پازینه.
موسوی، سید مهدی (1395). سکه‌های طلای ماشینی ایران. تهران: پازینه.
نوین فرح‌بخش، فریدون و نوین فرح‌بخش، مسعود (1397). راهنمای اسکناسهای ایران: قاجار پهلوی جمهوری اسلامی ایران. تهران: نوین فرح‌بخش.
ووستنفلد، هاینریش فردیناند و ماهلر، ادوارد (1360). تقویم تطبیقی هزار و پانصدسالة هجری­قمری و میلادی با راهنمای تبدیل تاریخ هجری­شمسی به میلادی و بالعکس. مقدمه و تجدیدنظر از حکیم­الدین قریشی. تهران: فرهنگسرای نیاوران.
یاحقی، محمدجعفر (1391). فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسی. تهران: فرهنگ معاصر.
الیعقوبی، أحمد بن أبی یعقوب (1379 ه). تاریخ الیعقوبی. بیروت: دار صادر.
Cuhaj, George S (2009). Standard Catalog of World Gold Coins 1601-Present. 6th Edition. Lola: Krause.
Cuhaj, George S (2014). Standard Catalog of World Coins 1901-2000. 42nd Edition. Lola: Krause.
https://en.numista.com/catalogue/pieces1692.html.
https://en.numista.com/catalogue/pieces6884.html.
https://iranantiq.com/collection/coin/islamic-republic-of-iran/20-rials.
https://iranantiq.com/collection/coin/islamic-republic-of-iran/50-rials.
https://www.cbi.ir/page/1580.aspx.