فارابی، علم حِیَل و فلسفۀ فناوری

نویسنده

دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده فنی،استاد

چکیده

پرسش اساسی این مقاله آن است که آیا در تمدن ایران و اسلام مفهوم فناوری و یا چیزی شبیه به آن مطرح بوده است یا خیر؟ پاسخ این تحقیق مثبت است و فرضیه نگارنده بر آن است که فارابی برای اولین بار مفهوم فناوری را به صورت علمی مطرح کرده و پیرامون آن نظریه‌پردازی کرده است. در این مقاله تعاریف فناوری مطرح و سپس از رابطه علم و فناوری سخن خواهد رفت و آنگاه به شرح بیان فارابی از علم حیل و نتایج حاصل از آن پرداخته می‌شود. همچنین بر این نکته تأکید می‌شود که با توجه به تعریف و توصیف فارابی از علم حیل، نزدیک‌ترین معادل جدیدِ این مفهوم، فناوری است. در پایان به مفهوم علل اربعه در اجسام مصنوعی توجه می‌شود که بخشی از فلسفه فناوری جدید است. برخلاف ادبیات جدید فناوری که هایدگر را نخستین فردی می‌داند که علل اربعه ارسطویی را در مفهوم فناوری به کار گرفت، نشان داده شده است که فارابی قرن‌ها پیش از علل اربعه در اجسام مصنوعی سخن گفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Farabi, Ilm-al-Hiyal and Philosophy of Technology

نویسنده [English]

  • G.H. Rahimi
چکیده [English]

The foundamental question of this paper is whether in the Iranian and Islamic civilization has the concept of technology been raised and discussed or not? The response of this research is positive and it is shown that Farabi has introduced a deep argument about technology for the first time.
In this paper, the definitions of technology are given and the relationship of science and technology is introduced. Then Farabi’s expressions about #Ilm-al-0iyaland its results are describedAt the end, attention is given to the concept of four causes in artificial bodies which is part of philosophy of technology. Unlike new literature which considers Heidegger as the first thinker who used the concept of Aristotelian four causes in artificial bodies, it is shown that Farabihas spoken about four causes in artificial bodies many centuries ago.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Artificial Bodies
  • Farabi
  • Four Causes
  • Ilm-al-Hiyal
  • Philosophy of Technology
  • technology