تأثیر بازرگانان هندی مقیم اصفهان بر تجارتِ دورۀ صفوی با تاکید بر بانیان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی

چکیده

نیازمندی‌های دو سویه ایران و هند و سیاست‌ شاهان صفوی برای توسعۀ تجارت از عوامل اصلیِ برقراری مناسبات دوستانۀ تجاری و سیاسی بین ایران و هند در دورۀ صفویه بوده است. از این رو مناطق مختلف ایران به ویژه اصفهان، به بازارِمناسبی برای کالاهای هندی و فعالیت بازرگانان آن سرزمین تبدیل شد و هزاران نفر از هندیان  از جمله بانیان، مولتانیان و صِدّیقیان در کنار بازرگانان دیگر چون ارامنه، به فعالیت تجاری در این شهر مشغول شدند. اگرچه این بازرگانان هندی در تجارت ایران نقش بسزائی داشتند، اما به سبب اشتغال به فعالیت‌هایی چون صرافی، رباخواری و خارج کردن پول و مسکوکات، آسیب‌هایی  از جانب آنان به اقتصاد ایران وارد گردید. از یررسی این اقدامات، گاه چنین برمی‌آید که آسیب‌های فعالیت بازرگانان هندی برای اقتصاد ایران، بیش از منافع آن بوده است، اما نتیجۀ این پژوهش نشان می‌دهد که این نگاه، چندان واقع‌بینانه نیست و منافع حضور این بازرگانان از آسیب‌های آن بیشتر بوده است. در این مقاله ضمن بررسی تأثیربازرگانان هندیِ مقیم اصفهان بر تجارتِ دورۀ صفوی، دلایل حمایت پادشاهان صفوی از آنها، به رغم پرداختن به برخی اقدامات غیر سالم بازرگانی، بررسی شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Impact of Isfahan-dweller Indian Traders on Safavid Trade: A Case Study of Baniyans

چکیده [English]

Among the main factors of friendly commercial and political relations between Safavid Iran and India were reciprocal needs and policies of Safavid kings concerning trade development. Thus, various regions of Iran, especially Isfahan, had became a good market for Indian goods. Isfahan as a capital of Safavid state was a centre of commercial activities of such Indians as Baniyans, Multanians, and Saddiqiyans, as well as Armenians.  Although the Indians played an important role in Safavid trade, because of their engaging in money-changing, usury, and money-sending out, they caused the Safavid economics to suffer a loss that at first glance it seemed to be their commercial presence more harmful. But, upon inspection, this article shows that in fact their presence, by contrast, had many benefits for Iran economics. Considering the impact of Isfahan-dweller Indian trader on Safavid trade, it is studied why they had enjoyed the royal political supports of Safavid kings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Safavid trade
  • India
  • Baniyans
  • Multanians
  • Saddiqiyans
[1]. اسکندربیگ منشی، تاریخ عالم آرای عباسی، چاپ محمد اسماعیل رضوانی، تهران، دنیای کتاب، 1377.

[2]. افشار سیستانی، ایرج، شناخت اصفهان: مجموعه‌ای از تاریخ، جغرافی، آثار باستانی، اقتصاد منطقه اصفهان، تهران، هیرمند، 1378.

[3]. اولئاریوس، آدام، سفرنامه آدام اولئاریوس، ترجمۀ محمد کردبچه، تهران، شرکت کتاب برای همه، 1369.
[4]. بارباروا، جوزافا، سفرنامه ونیزیان در ایران، تهران، خوارزمی، 1378.
[5]. بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، بیروت، دار و مکتبة الهلال، 1988.
[6]. پیگولوسکایا، تاریخ ایران از دوران باستان تا قرن هجدهم، ترجمۀ کریم کشاورز، تهران، خیام، 1354.
[7]. تاورنیه، ژان باتیست، سفرنامه تاورنیه، ترجمۀ ابو تراب نوری، تهران، سنائی، 1363.
[8]. تاجبخش، احمد، تاریخ صفویه، شیراز، نوید، 1378.
[9]. جعفریان، رسول، دین و دولت در عصر صفوی، قم، انصاریان، 1370.
[10]. دلاواله، پیترو، سفرنامه دلاواله، ترجمۀ شعاع الدین شفا، تهران، علمی و فرهنگی، 1370.
[11]. سانسون، سفرنامه سانسون، ترجمۀ تقی تفضلی، تهران، 1376.
[12]. سلطانیان، ابوطالب، روابط بازرگانی ایران و هند در دوره صفویه، روابط خارجی، شماره 40، سال 1388.
[13]. سیوری، راجر، ایران در عصر صفوی، ترجمۀ احمد صبا، کتاب تهران، 1362.
[14]. شاردن، سیاحت نامه شاردن، ترجمۀ محمد عباسی، تهران، امیرکبیر، 1349.
[15]. عالم آرای شاه طهماسب، به کوشش ایرج افشار، تهران، دنیای کتاب، 1370.
[16]. فیگوئروا، دن گارسیا، سفرنامه دن گارسیا، ترجمۀ غلامرضا سمیعی، تهران، نشرنو، 1363.
[17]. فلسفی، نصرالله، تجارت ابریشم ایران در زمان شاه عباس اول، وحید، شمارۀ 24، فروردین 1353.
[18]. فلاندن، اوژن، سفرنامه اوژن فلاندن بایران در سالهای 1840-1841، ترجمۀ حسین‌ نورصادقی، تهران، اشراق، 1356.
[19]. فلور، ویلم، بر افتادن صفویان و بر آمدن محمود افغان، ترجمۀ ابوالقاسم سری، بی جا.
[20]. کارری، جیووانی فرانچسکو، سفرنامه کارری، ترجمۀ عباس نخجوانی، عبدالعلی کارنگ، تبریز، اداره کل فرهنگ آذربایجان شرقی، 1348.
[21]. کمپفر، انگلبرت، در دربار شاهنشاه ایران، ترجمۀ کیکاووس جهانداری، تهران، انجمن آثار ملی، بی تا. 
[22]. کنبی، شیلا، هنر و معماری صفوی، ترجمۀ مزدا موحد، فرهنگستان هنر، 1385. 
[23]. گوبه، هانیس، کاروانسراهای شاهی، به کوشش کیانی، تهران، سازمان میراث فرهنگی، 1374.
[24]. متی، رودلف، تجار در عصر صفوی، ترجمۀ حسن زندیه، نامۀ تاریخ پژوهان سال اول، شماره 1، سال 1384.
[25]. میرزا رفیعا، دستور الملوک، به کوشش محمد تقی دانش پژوه، تهران، بی نا، 1384.
[26] Fredric, Dale Stephen, Indian merchants and Eurasian trade 1600-1750. London, Cambridge university press, 2002.
[27]. Floor, willem, The Persian Gulf: A Political and Economic History of Five Port Cities 1500-1730, paperback - Sept. 15, 2006.
[28]. Ferrier, R.W. An english view of Persian trade in 1618. journal of the economic and sociat history of the orient,1874. 
[29]. Goitein and Mordechai, India traders of the middle ages: documents from the Cario ceniza A. Friedman, Brill, 2006.
[30]. Jeyaseela, Stephen, India, gyan publishing house, Indian trade at the Asian triontier, 2008.
[31]. Hamilton, A. A new account of the east Indian Company, Edinborgh, 1927.
[32]. Irfan. Habib, Merchant communities in Precolonial India, The Rise of Merchant Empires: Long Distance Trade in The Early Modern Worl, London, Cambridge university press, 1990.
[33]. Scott. Cameronlevi, The Indian Diaspora in central Asia and its trade 1550-1900, Brill, 2002.
[34]. Newman .Andrew, Indian merchants and Eurasian trade, 1600- 1750.landan, 1990.
[35]. Matthee. Rudolph, The politics of trade in Safavid Iran, (silk for silver.1600-1730), Cambridge Studies in Islamic civilization, 1999.