بررسی تاریخی زمینه‌های اجتماعی و فکری آثار یوحنا دمشقی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته دکتری مطالعات تطبیقی ادیان. دانشگاه ادیان و مذاهب. قم. ایران.

چکیده

یوحنا دمشقی، آخرین فرد از آبای کلیسای شرق بود و آثار الاهیاتی وی برای کلیسای ارتدوکس اهمیت خاص دارد. وی بیش از چهار دهه از عمر خویش را در زادگاهش دمشق، سپری کرد و گرچه در دربار اموی مقام داشت، اما بر اثر رنج‌هایی که از امویان دید، رو به سوی بیت المقدس نهاد. وی در آنجا به مطالعه پرداخت و تألیفاتی از خود بر جای گذاشت، که در این میان، آثار مربوط به نقد تمثال‌شکنی و نقد اسلام و قرآن اهمیت بیشتری دارد. با مطالعۀ آثار یوحنا دمشقی می‌توان دریافت که وی در نقد اسلام به جای عقل و منطق به تخریب و توهین روی‌ آورده، درحالی که در نقد دیگر مکاتب فکری، از فلسفه یونان و کلمات آبای کلیسا بهره جسته است. این رهیافت متفاوت در برابر اسلام ریشه در بدرفتاری حاکمان اموی با وی دارد و اقدام تلافی‌جویانۀ او را با انکار باورهایی که امویان مدعی آن بودند، در پی داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Social and Intellectual Context of the Works of John Damascus

نویسنده [English]

  • Sayyed Mohammad Ali Mirsanei
Ph. D. degree in comparative studies of religions. university of Religions and denominations. Qom.
چکیده [English]

John Damascus was the last one of the fathers of the Church of the East, whose theological works had special significance for the Orthodox Church. He spent more than four decades of his life in his hometown of Damascus, and although he was in the Umayyad court, because of the suffering that he saw from the Umayyads, he turned to Jerusalem. He studied there and wrote some works, among which the critique of Iconoclasm and critique of Islam and the Quran are more important. While criticizing other schools of thought, he has used Greek philosophy and the words of the church, he insulted Islam instead of criticizing it according to reason and logic. This different approach to Islam is rooted in the mistreatment of the Umayyad rulers with him, and his retaliatory action has led to the denial of the beliefs of the Umayyads.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Icons
  • Umayyads
  • Quran
  • Mansur ibn Sarjun
  • John Damascus
آندلسی، أحمد‌بن محمد‌بن عبدربّه، العقد الفرید، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1404.
ابن‌أثیر، علی‌بن ابی‌الکرم، الکامل فی التاریخ، بیروت: دارصادر، 1385.
ابن‌بطریق، سعید، کتاب التاریخ المجموع علی التحقیق و التصدیق، بیروت: الآباء الیسوعیین، 1905.
ابن‌حبان، محمد، الصحیح، بیروت: مؤسسۀ الرساله، بی‌تا.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن، العبر و دیوان المبتدأ و الخبر، بیروت: دارالفکر، 1408.
ابن‌عساکر، علی‌بن حسن‌بن هبة الله، تاریخ مدینه دمشق، بیروت: دارالفکر، 1995.
ابن‌قیم، محمد‌بن ابی‌بکر، أحکام أهل الذمه، بیروت: دارإبن حزم، 1418.
ابن‌کثیر، اسماعیل‌بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت: دارالفکر، 1407.
ابوالفرج اصفهانی، علی‌بن حسین، الأغانی، بیروت: دارالفکر، بی‌تا.
ابونا، البیر، تاریخ الکنیسة السریانیة الشرقیه، بیروت: دارالمشرق،1986ـ1993.
ابویوسف، یعقوب‌ بن‌ابراهیم، الخراج، بیروت: دارالمعرفة، بی‌تا.
بحرانی، سیدهاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، قم: مؤسسة بعثة، 1374.
بلاذری، احمد‌بن‌یحیی، فتوح البلدان، بیروت: دارالهلال، 1988.
بیهقی، احمد‌بن حسین، السنن الکبری، مکه: دارالباز، 1414.
ترمذی، محمد‌بن عیسی، السنن، بیروت: دارإحیاء التراث العربی، بی‌تا.
دمشقی، یوحنا، المئةمقالة فی الإیمان الأرثوذکسی، ترجمه أدریانوس شکور، بیروت: المکتبة البولسیه، 1984.
همو، الهرطقة المئة، بیروت: منشورات النور، 1997.
رهنمایی، محمدتقی، «آسیای صغیر»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران: مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، 1367.
شیخو، لویس،وزراء النصرانیه و کتّابها فی الإسلام، جونیه: المکتبة البولسیه، 1987.
همو، المخطوطات العربیة لکتبة النصرانیة، بیروت: دارالمشرق، چاپ دوم،2000.
طبری، محمد‌بن جریر‌بن یزید، تاریخ الأمم و الملوک، بیروت: دارالتراث، چاپ دوم، 1967.
علی، جواد، «یوحنا الدمشقی»، الرساله، شماره 610، صص243ـ245، 1364.
لامنس، هنری، «أسرة القدیس یوحنا الدمشقی»، المشرق، شماره7، صص 481ـ485، 1931.
نصر‌الله، جوزف، منصور‌ بن‌ سرجون المعروف بالقدیسیوحنا الدمشقی، ترجمه أنطون هبی، بیروت: مکتبة البولسیه، 1991.
ولفسن، هری اوسترین، فلسفه آبای کلیسا، ترجمه علی شهبازی، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب، 1389.
وان وورست، رابرت ای، مسیحیت از لابه‌لای متون، ترجمه جواد باغبانی و عباس رسول‌زاده، قم: مؤسسه امام خمینی، 1393.
وئر، تیموتی، «سنت مقدس: منبع ایمان ارتدوکس»، ترجمه حمید بخشنده، هفت آسمان، شماره 34، صص237ـ254، 1386.
 
Aquinas, Thomas, Summa Theologica, Translation Fathers of the English Dominican Province, Benziger Bros, 1947.
Barber, Charles, “Iconoclasm: Iconoclasm in the Byzantine tradition”, in Encyclopedia of religion, Thomson, vol. 6, pp. 4289-91, 2005.
Cairns, Earle, Christianity through the centuries, Zondervan, 1996.
Damascus, John, The fount of knowledge in theFathers of the church, translation Frederic Chase, vol. 37, New York, Fathers oe the church, 1958.
Denzinger, Henry, The sources of Catholic dogma, translation Roy J. Deferrari, Loreto Publications, 1955.
Djakonov, A., “John of Damascus”, in The Oxford Dictionary of Byzantium, ed. by Alexander Kazhdan, New York: Oxford, vol. 2, pp. 1063-1064, 1991.
Fiaccadori, Gianfranco, “Sabas: Founder’s Typikon of the Sabas Monastery near Jerusalem”, in Byzantine Monastic Foundation Document, ed. by John Thomas and Angela Constantinides Hero, Dumbarton Oaks, 2000.
Glei, Reinhold F., “John of Damascus”, in Christian-Muslim relaitons, ed. by David Thomas & Barbara Roggema, Leiden: Brill, vol. 1, pp. 295-301, 2009.
Lupton, J. H., St. John of Damascus, London: Society for Promoting Christian Knowledge, 1882.
Sahas, Daniel, John of Damascus on Islam, Leiden: Brill, 1972.
Schaff, Philip, Creeds of Christendom, CCEL, 1877.
Id., Nicene and post Nicene fathers, Grand Rapids, 1899.
Treadgold, Warren, A History of the Byzantine state and society, California, Stanford, 1997.