واکاوی اندیشه‌های یک خاورشناس: برنارد لوئیس و بنیادگرایی اسلامی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران

چکیده

از واقعۀ 11 سپتامبر سال 2001، بنیادگرایی اسلامی به بحثی محوری در جهان سیاست تبدیل شده است. بنیادگرایان اسلامی، خواهان تفسیر مجدد اسلام به منظور کاربرد آن در اهداف خاص سیاسی هستند. برنارد لوئیس، خاورشناس انگلیسی- آمریکایی، در بررسی سرچشمه‌های جریان‌های بنیادگرا به ریشه‌های خشم مسلمانان از غرب پرداخته که به زعم وی، به تقابل بین اسلامبا مدرنیته غرب منجر شده است. در این مقاله، هدف بررسی نظرات لوئیس، با روش تحلیل محتواست. برنارد لوئیس ریشۀ این جریانات را خشم مسلمانان از غرب و این خشم را معلول عقب‌ماندگی مسلمانان می‌داند. وی راه مقابله با عقب‌ماندگی کشورهای اسلامی را در ترویج مدرنیته در آنها از طریق اجرای سکولاریسم می‌بیند، تا از این رهگذر هم عقب‌ماندگی کشورهای اسلامی و هم خشم مسلمانان درمان شود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که نظرات برنارد لوئیس دربارۀ اسباب ایجاد جریان‌های بنیادگرا، مبنایی و راهبردی نیست و راه‌حلّ او، یعنی سکولاریسم در کشورهای اسلامی، قابل دستیابی و اجرایی نیست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing an orientalist’s Ideas: Bernard Lewis and Islamic Fundamentalism

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Kazembeyki 1
  • Parisa Kolahi 2
1 Associate Professor of the department of History and Civilization of Islamic Nations, University of Tehran
2 Ph.D Student of History and Civilization of Islamic Nations, University of Tehran
چکیده [English]

Since the event of September 11, the debate about Islamic Fundamentalism became a major discussion in world politics arena. Islamic Fundamentalists are a spectrum of groups who want to reinterpret Islam in a way to use it for special political purposes. To analyze the roots of fundamentalist currents, Bernard Lewis has studied the roots of Muslim rage targeted to the West, which from his point of view has led to contrast between Islam and western modernization. The aim of this article is to analyze Bernard Lewis’ ideas by using content analysis method. According to Lewis, the root of these currents is Muslim rage against the west that in turn is the result of Muslim backwardness. He finds the solution of the backwardness of the Islamic countries in modernizing them through implementation of secularism, by which both the Muslim backwardness ends and the Muslim rage is treated. The research findings show that Lewis’ comments about the motives of these fundamental groups are not theoretic, academic and strategic. Besides, the solution he suggests to solve the problem, i.e. native secularism, is neither accessible nor applicable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lewis
  • Islamic Fundamentalism
  • Middle East
  • modernism
  • Secularism
اسپوزیتو، جان؛ «اسلام و چالش‌های دموکراسی»، خردنامه همشهری، شماره 20، آبان 1386 ، صص72-71.
اسپوزیتو، جان، پسیکاتوری، جیمز، اسلام و دموکراسی، مجموعه مقالات ایران، اسلام و تجدد، گردآوری مرتضی اسعدی، تهران: انتشارات طرح نو، 1377.
اسپوزیتو، جان؛ وال، جان؛ اسلام و دموکراسی، مترجم: مهدی حجت، بازتاب اندیشه، آبان 1384.
برقعی، محمد؛ سکولاریزم از نظر تا عمل، تهران، نشر قطره، چاپ اول، 1381.
سعید، بابی، هراس بنیادین، اروپا مداری و ظهور اسلام گرایی، مترجمان: غلامرضا جمشیدیها و موسی عنبری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1381.
الغنوشی، راشد، «حکومت اسلامی از نظر راشد الغنوشی»، مجله کیان، شماره 17، بهمن و اسفند 1372، ص3.
کیخا، عصمت؛ «تبارشناسی هراس بنیادین از دیدگاه بابی سعید»، مجله علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، شماره 27، پاییز 1383، صص246-233.
Ajami, Fouad; “Iraq May Survive, but the Dream Is dead”, May 26, 2004; accessible at:
mobile.nytimes.com>opinion>Iraq-ma
Alamdari, Kazem; “Terrorism Cuts across the East and the West: deconstructing Lewis’s Orientalism”, Third World Quarterly, Vol. 24. No 1. 2003, pp: 177-186.
As-Sarraf, Shihab; “Zionist Hegemony: Bernard Lewis’s Plan for the ME”, spring 1994.
Esposito, John, The Islamic Threat: Myth or Reality? New York: Oxford University Press, third edition, 1999.
Kumar, Deepa; “Political Islam: a Marxist analysis”, 2011, accessible at: https://www.isreview.org>person>deepa-kumar,International Socialist Review   
Lewis, Bernard, “The Roots of Muslim Rage”, The Atlantic, September 1990, p: 10
Idem, “Rethinking the Middle East”, Foreign Affairs, Vol. 71, No. 4, 1992, pp 99-119.
Idem, The Arabs in History, Oxford: Oxford University Press, 1993.
- Idem, “Secularism in the Middle East”, Revue de Métaphysique et de Morale, No. 2, 1995, pp: 151-164, accessible at: http://www.jstor.org/stable/40903409
Idem, “The West and the Middle East, (history of relations)”, Foreign Affairs, January/February 1997; accessible at: https://www.foreignaffairs.com > articles.
Idem, “Targeted by a History of Hatred”, The Washington Post, September 10, 2002a.
Idem, What Went Wrong?: Western Impact and Middle Eastern Response, London: Phoenix, 2002b.
Idem, “I’m Right You’re Wrong, Go to Hell”, The Atlantic Monthly, May 2003; accessible at: https://www.theatlantic.com>2003/05>
Idem, The Crisis of Islam: Holy War and Unholy Terror, Great Britain: Phoenix, 2004a.
Idem, From Babel to Dragomans: Interpreting the Middle East, London, Oxford University Press, 2004b.
Idem, The Jews of Islam, Oxford: Oxford University Press, 2007.
Powell, Patricia; “What went wrong? Who did this to us?” March 24, 2002, accessible at: https://www.amazon.com>What-Went-
Samiei, Mohammad, Neo-Orientalism? A Critical Appraisal of changing western perspectives: Bernard Lewis, John Esposito and Gilles Kepel, University of Westminster, December, 2009.
Schonbek, Andrew; “What Went Wrong With the Writing of This Book?” September 22, 2006, accessible at: https://www.amazon.com>What-Went-