مواضع یهودیان عراق و شامات در مواجهه با حمله اعراب مسلمان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای تاریخ اسلام؛ مدرس مرکز علمی کاربردی جهاد دانشگاهی استان کرمانشاه

2 دانشیار تاریخ اسلام دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

با آغاز فتوحات اعراب در منطقۀ عراق و شامات، زرتشتیان، مسیحیان و یهودیان ساکن در این سرزمین­ها، واکنش­های متفاوتی نشان دادند.­ در این پژوهش وضعیت جامعۀ یهودیان و مواضع ایشان در موقعیت حملۀ اعراب بررسی شود. براساس یافته­های این پژوهش که مبتنی بر رویکرد توصیفی تحلیلی است، یهودیان در زمان فتوحات مسلمانان در مناطق مختلف با توجه به شرایط و موقعیت مکانی، میزان جمعیت مدافع در برابر اعراب و استحکاماتی که در آن­ سکونت داشته­اند، واکنش­های مختلفی نشان داده اند، از جمله جنگ، مقاومت در مقابل محاصرۀ طولانی مدت، صلح و همکاری با اعراب. یهودیان در جامعۀ مسلمانان از نظر موقعیت اجتماعی، کمابیش وضعیت مشابهی همچون مسیحیان داشتند و با پرداخت جزیه به دولت اسلامی به حیات اجتماعی خود ادامه می‌دادند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Jewish Reactions in Iraq and Levant against Arab Invasion

نویسندگان [English]

  • Hossein Alibeigi 1
  • Ruhollah Bahrami 2
1 PhD. In History of Islam.
2 Associated Prof., Razi University
چکیده [English]

The Muslim conquest of Iraq and Levant provoked the response of various political and religious groups, including Zoroastrians, Christians, and Jews. In this article, we try to study the reactions of Jewish inhabitants of Iraq and Levant during this period. Findings of this research, which are based on a descriptive-analytic approach, show that during the Muslim conquests, Jews, in accordance with their conditions and location, pursued different strategies including war, resistance during the long periods of the blockade, reconciliation, and cooperation. Jews had almost the same situation in the Muslim community as Christians. They were allowed to be in society by paying Jizya to the Islamic State.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islam
  • Jews
  • Iraq
  • Levant
  • the Muslim conquest
قرآن‌کریم
ابن‌اعثم‌کوفی، الفتوح، ترجمه محمدبن احمد مستوفی هروی(ق 6)، تحقیق غلامرضا طباطبائی مجد، تهران: آموزش انقلاب اسلامی، چاپ اول، 1372.
ابن خرداذبه، عبیدالله بن عبدالله‏، المسالک و الممالک، ترجمه سعید خاکرند، بیروت: دارصادر افست لیدن، چاپ اول، 1889.
ابن شداد، عز الدین أبوعبدالله محمد، الأعلاق الخطیرة فی ذکر أمراء الشام و الجزیرة، بی­جا: بی‌تا.
ابن عساکر، أبی القاسم علی بن الحسن إبن هبة الله بن عبد الله الشافعی، تاریخ مدینة دمشق و ذکر فضلها و تسمیة من حلها من الأماثل، تحقیق محب الدین أبی سعید عمر بن غرامة العمری، بیروت: دارالفکر، 1995.
ابن‌هشام، السیره النبویه، ترجمه سیدهاشم رسولی، تهران: کتابچی، چاپ پنجم، 1375.
ابن­اثیر، عزالدین علی، الکامل (کامل تاریخ بزرگ اسلام و ایران)، ترجمه ابوالقاسم حالت، عباس خلیلی، تهران: موسسه مطبوعاتی علمی، چاپ اول، 1371.
أبوعُبید، القاسم بن سلاّم بن عبد الله الهروی البغدادی، الأموال، المحقق، خلیل محمد هراس، بیروت: دار الفکر، بی‌تا.
اسماعیل علی، احمد، تاریخ بلاد الشام منذ ما قبل المیلاد حتی نهایه العصر الاموی، دمشق: داردمشق، 1994م.
اشپولر، برتولد، ایران در قرون نخستین اسلامی، ترجمه جواد فلاطوری، تهران: علمی فرهنگی، چاپ چهارم، 1371.
بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البدان، ترجمه محمد توکل، تهران: نقره، چاپ اول، 1337.
تودلایی، بنیامین، سفرنامه، ترجمه مهوش ناطق، تحصیح ناصرپور پیرار، تهران: کارنگ، چاپ اول، 1380.
چوکسی، گرشاسب، ستیز و سازش زرتشتیان مغلوب و مسلمانان غالب در جامعه ایران نخستین سده‌های اسلامی، ترجمه نادر میرسعیدی، تهران: ققنوس، چاپ ششم، 1391.
حموی، یاقوت، معجم البلدان، بیروت: دارصادر، الطبعة الثانیة، 1995م.
خماش، نجده، الشام فی صدر الاسلام من الفتح حتی سقوط خلافه بنی‌امیه (دراسه للاوضاع الاجتماعیه و الاداریه)، رساله دکتوراه، اشراف، نبیه عاقل، جامعه دمشق، بی­تا.
دنت، دانیل، مالیات سرانه و تاثیر آن در گرایش به اسلام، ترجمه محمدعلی موحد، تهران: خوارزمی، چاپ سوم، 1358.
دینوری‏، ابوحنیفه احمدبن داود، اخبارالطوال ترجمه محمود مهدوی­ دامغانی، تهران: نی، چاپ چهارم، 1371.
الذهبی، شمس الدین أبوعبدالله محمد، تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، المحقق، عمر عبدالسلام التدمری، بیروت: دارالکتاب العربی، الطبعة الثانیة، 1413.
سعید بن بطریق، بطریک افتشیوس، معرفه التواریخ من عهد آدم الی سنی الهجره الاسلامیه، بیروت: بی­جا، 1905.
طبری، محمدبن‌جریر، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: اساطیر، چاپ پنجم، 1375.
کریستن سن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، تهران: دنیای کتاب، چاپ هشتم، 1375.
کلاپرمن، ژیلبرت و لیبی، تاریخ قوم یهود، ترجمه مسعود همتی، تهران: انجمن فرهنگی گنج دانش،چاپ اول، 1349.
کمبریج، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانی (جلد سوم - قسمت دوم)، "یهودیان در ایران"، پژوهش دانشگاه کمبریج، گردآورنده احسان یار شاطر، ترجمه حسن انوشه، تهران: امیرکبیر، چاپ اول، 1377.
کُرْد عَلی، محمد بن عبد الرزاق بن محمَّد، خطط الشام، دمشق: مکتبة النوری، طبعة الثالثه، 1403 هـ - 1983 م.
لوی، حبیب، تاریخ یهود در ایران، ج 2، تهران: کتابفروشی بروخیم، چاپ اول، 1339.
مسعودی، أبوالحسن علی بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق اسعد داغر، قم: دارالهجرة، چاپ دوم، 1409.
مقدسی، أبوعبدالله محمدبن أحمد، أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم، القاهرة: مکتبة مدبولی، الطبعة الثالثة، 1411.
واقدی، محمد بن سعد کاتب، الطبقات الکبری، ترجمه محمدمهدوی دامغانی، تهران: فرهنگ و اندیشه، چاپ اول، 1374.
واقدی، محمد بن عمر، فتوح الشام، بیروت: دار الکتب العلمیة، الطبعة الأولی، 1417هـ - 1997م.
ویل دورانت، تاریخ تمدن (عصر ایمان)، ترجمه ابوالقاسم طاهری، تهران: سازمان انتشارات آموزش و انقلاب اسلامی، 1366.
هوار، کلمان، ایران و تمدن ایرانی، ترجمه حسن انوشه، تهران: امیرکبیر، چاپ دوم، 1375.
یعقوبی، ابن واضح، تاریخ یعقوبی، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: علمی و فرهنگی، چاپ ششم، 1371.
Botticini, M., and Z. Eckstein, From Farmers to Merchants: A Human Capital Interpretation, of Jewish Economic History.pp1-40, 2003.
Crone, P., and Cook, Michael, Hagarisim: the making of the Islamic world, Cambridge Universitypress,. Denit, Denial. Al-Jizya wa al-Islam, translated by Fahml Jadallah, Mansh, 1976.
Donner, M. fred, "The Islamic Conquests”, inMchueiri, Y., (ed.), ACOMPANION TO THE HISTORY OF MIDDLE EAST28-51, 2005.
Gottheil, R., and L. Ginzberg., "BOSTANAI or BUSTANAI", Jewish Encyclopedia, Retrieved April 02, 2019 (http://jewishencyclopedia.com/ articles/3596-bostanai), 2019.
Griffith, S.H., "The Manṣūr Family and Saint John of Damascus: Christians and Muslims in Umayyad Times", in A. Borrut and F. M. Donner (eds.), Christians and Others in the Umayyad State, Chicago, Illinois, 29- 52, 2016.
Kaegi, W. E., Byzantium and the Early Islamic Conquests, Cambridge University Press, 1992.
Lecker, Michale” the Jewish Reaction to the Islamic conquests”, in Dynamics in the History of Religions between Asia and Europe(ed.) Volkhard krech ,Marion steinicke,(177-190), Liden, 2012.
Leder, S., “The Attitude of the Jews and their role towards the Arab-Islamicconquest”, in Adnan al-Bakhlt, M., (ed.), The Fourth International Conference on the History of Bilad al-Sham, University of Jordan, al-Yarmuk University,1987.
Macmillan, Encyclopaedia Judiaca (2007), USA
Morony, M. G., “Syria under the Persians (610-629)”, in, The fourth International Conference on the history of bilad al –sham form the onset of the Byzntine era until the close of the Umayyah era, Amman-Jordan (15-21) October, 1983.
Neusner, J. (1966), a history of the Jews in Babylonia.Lieden, 1966.
Reuven F., Muslim-Jewish Relations, Islamic Studies, Judaism and Jewish Studies, Religion and Politics, Oxford Research Encyclopedias 2016.
Sellwood D, “ADIABENE,” Encyclopædia Iranica, I/5, pp. 456-459
Shboul, A., Christians and Muslims in Syria and Upper Mesopotamia in the Early Arab Islamic Period: Cultural Change and Continuity, p74-92, 1996.
Widengren,G.,The Status of the Jews in the Sassanian Empire, Iranica antiqua,1: 117-162, 1961.