مأموریت پدر ژان تاده در ایران عصر صفوی

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران

2 استاد گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران

چکیده

بررسی فعالیت‌های اتباع و سفرای دولت‌های اروپایی در ایران از جمله موضوعات قابل توجه در دورۀ صفوی است. در میان فرستادگان مذکور، «پدر ژان تاده»، سفیر اعزامی دربار واتیکان که در سال 1607م / 1016ق مقارن سلطنت شاه عباس اول همراه شماری از کشیشان کرملیت وارد اصفهان شد، یکی از مشهورترین آنهاست. حضور 19 سالۀ این کشیش اسپانیایی تباردر ایران و همچنین انتخاب وی به‌عنوان فرستادۀ ویژه شاه عباس به دربار روسیۀ تزاری و نیز پادشاهی لهستان، نشانه‌ای از اعتماد و توجه خاص شاه ایران به این مبلّغ مذهبی و فرستاده است. در این مقاله، با روش توصیفی ـ تحلیلی به حضور دراز مدت ژان تاده در دربار صفوی و همچنین چگونگی فعالیت‌های وی به عنوان سفیر دربار واتیکان در ایران پرداخته خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Review of Fr. John Thaddeus of S. Elisaeus's Mission in Safavid Iran

نویسندگان [English]

  • Azam Fooladi-Panah 1
  • Ahmadreza Khezri 2
1 PhD Student, University of Tehran
2 Prof., University of Tehran
چکیده [English]

The activities of Europeans and European ambassadors during the rule of the Safavid dynasty in Iran are a pivotal subject in the Safavid historical studies. Among these Europeans, Father John Thaddeus, the Vatican's ambassador who arrived in Isfahan in 1607, during the reign of King Abbas I, in the company of several Carmelite priests, was well-known and influential. During the 19 years of residence in Iran, this Spanish priest was King Abbas's confidant. The king sent him as his envoy to the Tsarist Russian court and the Kingdom of Poland. This aim of this article is to study John Thaddeus' activity during his long-term residency in Iran in his role as Vatican's ambassador and religious missionary at the Safavid court.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fr. John Thaddeus of S. Elisaeus
  • Carmelite missionaries
  • Shah Abbas I
  • Evangelism
  • foreign relations
آقاجری، سیدهاشم، مقدمه‌ای بر مناسبات دین و دولت در ایران عصر صفوی، تهران: طرح نو، 1389.
آریان، قمر، چهره مسیح در ادبیات فارسی، تهران: معین، 1369.
اسکندربیگ ترکمان، تاریخ عالم آرای عباسی، تصحیح ایرج افشار، تهران: امیرکبیر، 1350.
اسناد پادریان کرملی بازمانده از عصر شاه عباس صفوی، به‌کوشش منوچهر ستوده و با همکاری ایرج افشار، تهران: میراث مکتوب،1383.
الامین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، حققه و اخرجه حسن الامین، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، 1403ق/1983م.
بویل، جی. آ، تاریخ ایران کمبریج (از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان)، ج 5، ترجمه حسن انوشه، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1387.
جعفریان، رسول، سیاست و فرهنگ روزگار صفوی، ج 2، تهران: علم، 1388.
جوادی، حسن، «ایران از دیده سیاحان اروپایی»، مجله بررسی‌های تاریخی، شماره 4، سال هفتم، 1351، ص11-42.
حائری، عبدالهادی، نخستین رویارویی‌های اندیشه گران ایران با دو رویه تمدن بورژوازی غرب، تهران: امیرکبیر، 1378.
خضری، احمدرضا، فولادی پناه، اعظم، «فعالیتهای مذهبی کارملیتها در ایران عصر صفوی»، مطالعات تاریخ اسلام، شماره 11، زمستان 1390،ص7-27.
همو، «فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی مبلغان کرملیت در ایران عصر صفوی»، پژوهشنامۀتاریخ تمدن اسلامی، سال چهل و پنجم، شمارۀ یکم، بهاروتابستان، 1391، ص63-79.
دلاواله، پییترو، سفرنامه پییترو دلاواله، ج 2، ترجمه محمود بهفروزی، تهران: قطره،1380.
دهخدا، لغت نامه دهخدا، ج12، زیرنظر محمدمعین و سیدجعفر شهیدی، تهران: دانشگاه تهران، 1377ش.
رائین، اسماعیل، ایرانیان ارمنی، تهران : انتشارات چاپخانه تهران، 1329.
شاردن، جان، سفرنامه شاردن، ج4، ترجمه اقبال یغمایی، تهران: توس، 1374.
طهرانی، آقابزرگ، الذریعه الی تصانیف الشیعه، جلد 14، نجف: مطبعة الآداب ،1381ق/1961م.
عادل‌فر، باقرعلی، مسیحیان در ایران دوره صفویه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، زیرنظر دکتر احسان اشراقی، دفاع شده در 1370، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران.
علوی عاملی، میرسیداحمد، مصقل الصفا در نقد کلام مسیحیت، تصحیح حامد ناجی اصفهانی، قم: انتشارات چاپخانه امیر،1373.
فلسفی، نصرالله، زندگانی شاه عباس اول، ج 5-1، تهران: علمی، 1375.
فلور، ویلم، اولین سفرای ایران و هلند (شرح سفر موسی بیگ سفیر شاه عباس به هلند و سفرنامه یان اسمیت سفیر هلند در ایران ویلم فلور، تهران: طهوری، 1356.
فیگوئروا، دن گارسیا-دسیلوا، سفرنامه فیگوئروا، ترجمه غلامرضا سمیعی، تهران: نشر نو، 1363.
کاوسی عراقی، محمد حسن، اسناد روابط دولت صفوی با حکومت‌های ایتالیا، تهران: وزارت امور خارجه، 1379.
گلپایگانی، حسین میرزا، تاریخ چاپ و چاپخانه در ایران، تهران: گلشن، 1378.
مکاتبات شاه عباس، ج 3، چاپ عکسی، شماره بازیابی 4838،گنجینه نسخه‌های خطی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران.
میراحمدی، مریم، دین و مذهب در عصر صفوی ، تهران: امیر کبیر، 1363.
وصفی، محمدرضا، التفاعل بین الاسلام و المسیحیه فی ایران- العهد الصفوی (1722-1501م)، بیروت: مرکز الحضاره لتنمیه الفکر الاسلامی، 2015.
همو، «در جستجوی نسخ خطی یگانه وقایع نگاری مسیحیت غرب به زبان فارسی»، مجله آیینه میراث، شماره 25، تابستان 1383، ص73-89.
وصفی، محمدرضا، فولادی پناه، اعظم، عربانی، جواد، «واکنش جامعه ایرانی به فعالیت‌های مبلّغان کارملیت در نیمه دوم عصر صفوی»، فصلنامه مسکویه، سال 7، شماره 20، بهار 1391، ص81-106.
Abisaab, Rula Jurdi, Converting Persia; Religion and Power in the Safavid Empire, London: I. B. Tauris & Co Ltd, 2004.
A Chronicle of the Carmelites in Persia and the Papal mission of the XVII and XVIII centuries, Volume 1-2, London: Eyre and Spottiswoode, 1939.
Blow, David, SHAH ABBAS (The ruthless king who became an Iranian legend), London & New York: I. B. TAURIS, 2009.
Flannery, John M., The mission of the Portuguese Augustinians to Persia and beyond (1602–1747), Leiden: Brill, 2013.
Floor, Willem, The First Printing – Press in Iran,in Zeitschrift det  Deutschen  Morgenlandischen  Gesellschaft, no.130,1980,369-371.
Khizri, Ahmadreza, Fooladi_Panah, Azam, "INTERACTION AND CONTRADICTION BETWEEN CARMELITE MISSIONARIES AND SHIITE CLERICS IN IRAN DURING SAFAVID DYNASTY”, PEOPLE: International Journal of Social Sciences, Volume 3Issue 2, 2017, pp.66-75.
Matthee, Rudolph (Rudi), "Christians in Safavid Iran: Hospitality and Harassment”, Studies on Persianate Societies, vol.3, Delhi, Manohar, 2008, pp.20-21.
Richard, Francis, "CARMELITES in Persia, in Encyclopedia IRANICA, Vol. IV, London and New York: Routledge & Kegan Paul, 1990
Idem, ‘Catholicisme et Islam chiite au “grand siècle”, Euntes Docete 33/3 (1980), 339-403.
Idem, “Les  privileges accordes aux religieux catholigues par les Safavides, quelques documents in edits", Dabireh (Paris) ,no 6, automne 1989, 167 -182.
Waterfield, Robin, E., Christians in Persia, London: George Allen & Unwin, 1973.