سیاستهای عثمانی‌ها برای سلطه بر شوف: پیامدهای سیاسی- اجتماعی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

چکیده

در پژوهش پیش‌رو، سیاستهای عثمانیان برای ابقای سلطۀ خویش بر شوف و علل و پیامدهای آن بررسی می‌شود. شوف در شرق دریای مدیترانه، از دیرباز موقعیت راهبردیِ ممتازی داشت و از این‌رو، عثمانی‌ها خاندانهایی مُطاع را بر شوف می‌گماشتند و در صورت مشاهدۀ هرگونه نافرمانی، به حذف و حمایت از رقبای آنان روی می‌آوردند؛ انتصاب خاندان دروزیِ مَعنی از شاخۀ قیسی و حذف آنان با جایگزینی دروزیانِ معنیِ یمنی و سپس حذف همۀ دروزیان از قدرت و حمایت از مارونیان و نیز تقسیم جبل لبنان به دو بخش شمالی و جنوبی سیاستهای تفرقه‌افکنانه‌ای بود که سلطة عثمانی‌ها را بر شوف تثبیت نکرد و جنگ داخلی میان دروزیان و نیز با مارونیان را در پی آورد و کار شوف در 1287ق/1870م به اشغال نظامی فرانسه انجامید.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ottoman Policies to Dominate Shūf: Political and Social Consequences

نویسنده [English]

  • Ghadrieh Tajbakhsh
Assistant Prof., Imam Khomeini International University
چکیده [English]

The present study seeks to examine the Ottoman policies to maintain their dominance over Shūf, the causes of their policies, and its political and social consequences. Shūf had a strategically privileged position because of being located in the eastern Mediterranean region; therefore the Ottomans appointed subordinate tribes to Shūf, but in the case of any disobedience, they eliminate them by supporting their rivals. The ottoman first appointed Kaysi Druze faction of Ma'n dynasty and then they eliminated them by their rival, Yemeni Druze faction of Ma'n dynasty, in the next step they ousted all Druze tribe and supported the Maronites. Also in a disuniting program, they divided Mount Lebanon into northern and southern parts. These politics do not even consolidate Ottoman domination over Shūf but also led to 
1860 Mount Lebanon civil war between the Druze and Maronites. Eventually, Shūf was occupied by France in 1287 AH / 1870 AD.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ottomans state
  • Shūf
  • Ma'n dynasty
  • Yemeni Druze
  • Kaysi Druze
  • Shahābīds
  • Maronites
  • France
آشوری، داریوش، دانشنامه سیاسی، تهران: نشر سهروردی و مروارید، 1366.
ابکاریوس، اسکندر بن یعقوب، نوادر الزمان فی وقایع جبل لبنان، به کوشش عبدالکریم ابراهیم سمک، لندن، 1984.
ابن سباط، حمزه بن احمد، صدق الاخبار تاریخ ابن سباط، به کوشش عمر عبدالسلام تدمری، طرابلس، 1413/ 1993.
ابوصالح، عباس، التاریخ السیاسی للاماره الشهابیه فی جبل لبنان 16971842، بیروت، 1984.
ابی حلقه، فضل الله فارس، الجغرافیه التاریخیه للبنان و سوریا و فلسطین، بیبلوس-لبنان، 2005.
احدب، عزیز، فخرالدین الکبیر، بیروت، 1973.
اسماعیل، عادل، «عهد الفوضی و الاضطرابات 1840-1860 التقسیم و الفتن الطائفیّه»، لبنان فی تاریخه و تراثه، به کوشش عادل اسماعیل، بیروت، 1993.
بولس، جواد، تاریخ لبنان، بیروت، 1972.
تشرشل، تشارلز، جبل لبنان عشر سنوات اقامه 1842-1852،ترجمه‌فندی شعار، لندن، 1853.
حتونی، خوری منصور، نبذه تاریخیّه فی المقاطعه الکسروانیّه، به کوشش نظیر عبود، دار مارون عبود، 1987.
حتّی، فیلیپ خلیل، لبنان فی التاریخ، بیروت، 1959.
همو، مختصر تاریخ لبنان، بیروت، 1968.
دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، تهران: موسسه چاپ و نشر دانشگاه تهران، 1377 ش.
رعد، مارون، لبنان من الاماره الی المتصرفیه 1840 1861عهد القائمقامیتین، بی جا، 1993.
سوید، یاسین، «الاماره الشهابیّه فی جبل لبنان»، لبنان فی تاریخه و تراثه، به کوشش عادل اسماعیل، بیروت، 1993.
شدیاق، طنوس بن یوسف، اخبار الاعیان فی جبل لبنان، به کوشش مارون رعد، بیروت، 1859 و 1995.
همو، همان، به کوشش فواد افرام بستانی، بیروت، 1970.
شهابی، امیر حیدر،  لبنان فی عهد الامراء الشهابیین (کتاب الغرر الحسان فی اخبار ابناء الزمان)، ج 1 و 2 1969؛ با همین نام به کوشش فواد افرام بستانی و اسد رستم، بیروت و ج 3 و 4 با نام تاریخ الامیر حیدر احمد الشهابی، به کوشش مارون رعد، بیروت، 1993.
صالح بن یحیی، تاریخ بیروت، به کوشش  فرنسیس هورس یسوعی و کمال سلیمان صلیبی، دارالمشرق، بیروت، 1967.
صفدی، احمد بن محمّد خالدی، لبنان فی عهد الامیر فخر الدّین المعنی الثانی (و هو کتاب تاریخ الامیر فخر الدّین المعنی الثانی)، به کوشش  فواد افرام بستانی و اسد رستم، بیروت، 1969.
صلیبی، کمال سلیمان، تاریخ لبنان الحدیث، بیروت، 1991.
طلوعی، محمود، فرهنگ جامع سیاسی، تهران، 1372.
عمری، شهاب الدّین احمد بن یحیی فضل الله، التعریف بالمصطلع الشریف، به کوشش محمّد حسین شمس الدّین، بیروت، 1408/ 1988.
منیّر، حنانیا، الدر المرصوف فی تاریخ الشوف، بی جا، 1984.
مجهول المولّف، تاریخ الامراء الشهابیین، بیروت، 1971.
یازجی، ناصیف، رساله تاریخیه فی احوال جبل لبنان الاقطاعی، به کوشش محمد خلیل باشا و ریاض حسین غنام، بی‌جا، بی‌تا.
Churchill, Charles H., Druzes and the Maronites, Arno Press, New York, 1973.
Firro, Kais, M.A., History of the Druzes, Leiden, 1992.
Idem, EI2, s.v, “Al- Shuf”, Leiden, 1997.
Adel Ismail, Histoire du liban du XVIII siècle a nos jours, Paris.
Kamal salibi, A House of Mansions, London, 1989.
The Times comprehensive atlas of the world Times books, London, 2005.