بازنمایی تحولات منظر شهری در ارگ حکومتی قاجاری بوشهر بر اساس مستند سازی اسناد تاریخی و تصویری

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

2 کارشناسی ارشد مرمت ابنیه و بافت تاریخی، دانشکاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

شهر بوشهر در دوره قاجار به یکی از مراکز تجاری و سیاسی تأثیرگذار تبدیل شد. در همین راستا ساختمان‌های زیادی در این شهر احداث شدند. برخی از این بناها در دوره‌های بعدی به دلیل تغییر رویکرد سیاسی- اجتماعی و توسعه شهری تخریب شدند. اثری از بسیاری از این بناها از جمله ارگ حکومتی قاجار بوشهر و ساختمان دولت چهاربرج باقی نمانده است. هدف این پژوهش مستندسازی بخش‌هایی از میراث فرهنگی ملموس است. همچنین تغییر منظر شهری بخش‌های قاجاری بوشهر را که به مرور زمان کاملاً ویران شده‌اند، نشان می‌دهد. ساختمان دولتی بوشهر که یکی از شناخته شده ترین بناهای قاجاریه بوشهر است، به طور کامل تخریب شده است. این مقاله برای اولین بار با بهره‌گیری از اسناد توصیفی و تصویری، به مستندسازی ساختمان‌های حکومتی قاجار بوشهر و تغییرات منظر شهری آنها می‌پردازد. پردازش تصاویر قدیمی و بررسی میدانی به ما کمک کرد تا تغییرات منظر شهری را مستند و مدل کنیم. مقایسه این اسناد، بخش هایی از ارگ و تغییرات منظر شهری را در طول زمان نشان داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Representation of Urban Landscape Changes in Bushehr Governmental Citadel based on Documentation of the Visual and Historical Records

نویسندگان [English]

  • Nima Valibeig 1
  • Atena Mahmoudi 2
1 Architectural and Urban Conservation Department, Conservation Faculty, Art University Of Isfahan,
2 Architectural and Urban Conservation Department, Restoration Faculty, Art University of Isfahan
چکیده [English]

The city of Bushehr became one of the influential commercial and political centers during the Qajar period. In this regard, many buildings were constructed in this city. Some of these buildings were destroyed in the following periods due to changes in political and social approaches and urban development. No trace of them remains, including Bushehr Governmental Qajar Citadel and the Chaharborj governmental building. This research aims to document parts of tangible cultural heritage. As well as demonstrate the urban landscape change of Qajar parts of the Bushehr that were destroyed over time. Bushehr Governmental Building, one of Bushehr's most well-known Qajar monuments, is destroyed. This paper is placed on descriptive and visual documents to represent the Qajar governmental buildings and urban landscape changes in Bushehr for the first time. Old image processing and field surveying helped us to document and model urban landscape changes. Comparing these documents revealed some parts of the changes in buildings and urban landscapes over time.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban landscape Changes
  • Representation of Tangible Cultural Heritage
  • Bushehr Qajar Governmental Citadel
  • Documentation of Visual and historical Records
  • Old Image Processing
ابراهیم‌زاده، مهتاب، بندر بوشهر 1309- 1287، تهران: سازمان بنادر و دریا نوردی بوشهر، 1396.
اسدپور، حمید، «موانع تاریخی توسعه بوشهر در دوره پهلوی»، پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام، شماره 25، 213-237، پاییز و زمستان 1398.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌خان، مرات البلدان، مصححان عبدالحسین نوایی و میزهاشم محدث، تهران: دانشگاه تهران، 1368.
افشار، ایرج، سفرنامه تلگرافچی فرنگی، تهران: ایران زمین، 1352.
چریکوف، سیاحتنامه مسیو چریکوف، ترجمه آبکار مسیحی، تهران: شرکت سهامی کتابهای حبیبی، 1358.
حسینی فسایی، حسن، فارسنامه ناصری، مصحح منصور رستگار فسایی، تهران: امیرکبیر، 1378.
رسائی کشوک، سام، شکوه ابوشهر، بوشهر: شروع، 1384.
سدید السلطنه، محمد علی خان، سفرنامه سدید السلطنه، تصحیح احمد اقتداری، تهران: بنیاد موقوفات دکتر افشار، 1393.
سعادت کازرونی، محمد حسین، تاریخ بوشهر، تهران: میراث مکتوب، 1390.
صداقت‌کیش، جمشید، اخبار بوشهر در نشریات دوران قاجار، قم: صحیفه خرد، 1395.
عزیزی، حشمت اله، رحمانیان، داریوش، خسرو بیگی، هوشنگ و رستمی، محمد، «چگونگی شکل‌گیری حکمرانی بنادر و جزایر خلیج فارس به مرکزیت بوشهر در عصر ناصری»، پژوهش نامه تاریخ های محلی ایران، شماره اول سال هفتم، 171-190، 1397.
فرمانفرمائیان، حافظ، سفرنامه حاجی پیرزاده، تهران: دانشگاه تهران، 1342.
لوریمر، جان گوردن، سواحل خلیج فارس، مترجم عبدالرسول خیراندیش، تهران: آباد بوم، 1394.
مشایخی، عبدالکریم، یاد ابوشهر، تهران: صفحه سفید، 1396.
مظفری‌زاده، علیرضا، تاریخ خاندان آل مذکور، تهران: صفحه سفید، 1396.
مهریار، محمد، قدیری، بهرام، فخار تهرانی، فرهاد و شامیل، فتح اله، اسناد تصویری شهرهای ایرانی دوره‌ی قاجار، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 1378.
نظام مافی، خدیجه، حکومت بوشهر، تهران: تاریخ ایران، 1390.
ولی بیگ، نیما، کورنگی، نگار، «بازخوانی سردر خورشید در میدان نقش جهان بر اساس اسناد توصیفی-تاریخی و تصویری»، باغ نظر، شماره 73، 41-52، 1398.
همایونی، رویا، ولی بیگ، نیما، «بازخوانی کالبد باغ هزارجریب بر پایۀ مطالعات مقایسه‌ای اسناد توصیفی- تصویری و میدانی»، منظر، شماره 57، 6-21، 1400.