ظهور یک طریقت: بهاءالدین نقشبند و سنت خواجگان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه تهران

چکیده

ظهور طریقت‌ها، مرحلۀ جدیدی را در تاریخ تصوف رقم زد و تغییراتی در خورِ توجه‌ را در حوزۀ عمل و نظر در پی داشت. بررسی پیشینۀ تاریخی پیدایش طریقت نقشبندیه، نمونه‌ای آشکار را از کم و کیف این تغییرات نمایان می‌سازد. اینکه چگونه بهاءالدین نقشبند به‌عنوان عضوی از سنت صوفیانه خواجگان، زمینه‌ساز پیدایی طریقتی جدید بر بستر این جریان صوفیانه شد، مسئلۀ پژوهش حاضر را به خود اختصاص داده که با روش تاریخی و رویکردی توصیفی-تحلیلی، واکاوی شده است.
یافته‌های این پژوهش، نشان داد که بهاءالدین نقشبند با شناختی که از سنت منزوی خواجگان، شکاف‌های داخلی آن و وضعیت متغیر سیاسی ماوراءالنهر قرن هشتم داشت، تلاشی را برای ارتباط فعال این جریان با بدنۀ جامعه صورت داد. نتیجۀ اقدامات نظری و عملی او، شکل‌گیری طریقتی جدید با ویژگی‌های متفاوت از سنت خواجگان بود که ضمن حضور فعالانه در جامعه، به‌ویژه در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی، بعدها از طرف اخلاف معنوی ‌اشعنوان نقشبندیه گرفت و همچنان در جایگاه طریقتی جهانی و عملگرا به‌حیات خود ادامه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The emergence of a brotherhood: Baha' al-Din Naqshband and Khwajagan tradition

نویسنده [English]

  • Ali Aramjoo
Faculty member, Tehran University
چکیده [English]

The emergence of new Sufi orders marked a new phase in the history of Sufism, leading to significant changes in both practice and beliefs. A historical review of the emergence of the Naqshbandi order provides a clear example of the nature and extent of these changes. The research focuses on how Baha' al-Din Naqshband , as a member of the Sufi tradition of Khwajagan, laid the groundwork for the emergence of a new Sufi order within this Sufi movement. Based on the findings of this research, Baha' al-Din Naqshband with his understanding of the Khwajagan tradition, its internal divisions, and the changing political landscape of the eighth century Transoxiana, made efforts to actively connect this movement with the broader society. The theoretical and practical actions he took resulted in the formation of a new Sufi order with distinct characteristics from the Khwajagan tradition that, while actively engaging in society, particularly in political and economic realms, was later adopted by the spiritual successors of Naqshbandiyya and continues to thrive as a global and proactive Sufi order.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sufism
  • Tariqah
  • Khwajagan
  • Naqshbandiyya
  • Baha' al-Din Naqshband

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 08 شهریور 1403
  • تاریخ دریافت: 24 اردیبهشت 1403
  • تاریخ بازنگری: 03 شهریور 1403
  • تاریخ پذیرش: 05 شهریور 1403