نگاهی به کارکرد تولیتِ صدقات و سازمان وکالت در جنبش اجتماعی شیعۀ امامیه، در قرون نخستین هجری

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، گروه تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف آباد، نجف آباد، ایران

2 دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف‌آباد، نجف‌آباد، ایران

10.22059/jhic.2024.378343.654491

چکیده

شیعه در تعریف یک جنبش اجتماعی، به‌تدریج از زمان خلیفۀ سوّم به‌بعد موجودیت خود را نشان داد. جنبش اجتماعی شیعه در قرون نخستین هجری به‌شبکه‏ای منسجم نیازمند بود. از سویی در شیعۀ امامیۀ قرون نخستین، دو پدیدار سازمانیِ تولیتِ صدقات و سازمانِ وکالت را شاهد هستیم که وظیفۀ دریافت وجوهاتِ اختیاری و شرعی را داشتند. در این پژوهش، با تأکید بر معیار شبکه در تعریف رونالد روت و دیتر روخت از جنبش اجتماعی و با توصیف و تحلیل داده‌های تاریخی به‌کارکرد تولیتِ صدقات و سازمانِ وکالت در نیازمندی شبکۀ اجتماعی منسجم برای شیعۀ امامیه پرداخته شده است.
پژوهش حاضر، کوشیده است با رویکرد جامعه‌شناسی تاریخی به این پرسش پاسخ دهد که صورت‏بندیِ قاعده‏مندی از دریافت وجوهات در جهت‏گیری شیعۀ امامیه نسبت به چه فرایندهایی در جامعۀ اسلامی وقت بود؟ این پژوهش با بررسی منابع اسلامی به این نتیجه رسیده است که جنبش اجتماعی شیعۀ امامیه توانست با سازمان‌دهی دریافت وجوهات به‌شبکه‌ای همگون و منسجم دست یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Charities, Agency, and the Shia Imamiyyah Social Movement in the Early Islamic Period

نویسندگان [English]

  • Mostafa Salehi Saroukolaei 1
  • Sayed Alireza Abtahi 2
1 Ph.D. Candidate in Post-Islamic Iranian History, Department of History, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran
2 Associate Professor, Department of History, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran
چکیده [English]

This research examines the role of charities custodianship and agency organization within the Shia Imamiyyah social movement during the early centuries of the Hijri era. Focusing on the network criterion in social movement definitions by Ronald Roth and Dieter Rucht, the study analyzes historical data to explore how these organizational structures functioned within the movement. The research employs a historical sociology approach to investigate the question: How did the systematized collection of funds contribute to the development of the Shia Imamiyyah's social network within the Islamic society of that era? By examining Islamic sources, the research concludes that the organized collection of funds played a significant role in establishing a unified and cohesive network for the Shia Imamiyyah social movement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Charities
  • Social movement
  • Agency
  • Shia Imamiyyah