خوشنویسی درآغاز عصر صفوی: تحولات،کارکردها، حامیان و هنروران

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه تهران

2 دانشگاه تهران، دانشیار

3 دانشگاه الزهراء(س)، استادیار

چکیده

سرآغاز فرمانروایی صفویان- عصر سلطنت اسماعیل و طهماسب- دور? بالندگی هنر خوشنویسی در ایران است. این هنر در این عصر، سه دوره تقریباً برابر را گذراند. نخست دور? گذار و انتقال از سنت های پیشین به ویژه عصر تیموری به صفویان تبریز است؛ دور? دوم که مقارن با نخستین سال‌های سلطنت طهماسب و اقبال او به هنر کتاب‌آرایی است، دور? قاعده مند شدن برخی از خطوط به ویژه نستعلیق و کاربرد آن برای نخستین بار در کتابت قرآن است؛ دور? سوم که با توبه طهماسب و کناره‌گیری او از هنر همزمان است، اگر چه موجب رکودی آشکار در برخی هنرها شد، اما هنر خوشنویسی از آسیب جدی در امان ماند. خوشنویسی در این دوره دو کاربرد مشخص داشت. نخست، کارکرد هنری؛ دوم: کارکرد اداری. این پژوهش بر آن است تا پس از بیان تحولاتِ هنر خوشنویسی، انواع ِخطوط و اهمیت هر یک از آنها در نیم? نخست عصر صفوی، نقش حامیان آن را همراه با معرفی برجسته‌ترین خوشنویسان نستعلیق و عوامل مؤثر در پایگاه اجتماعی و معیشتی آنان، بررسی کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Calligraphy in the Early Safavid Period: Evolutions, Functions, Patrons and Artists

نویسندگان [English]

  • Fariba Pat 1
  • SeyyedAhmadreza Khezri 2
  • Mehrangizi Mazaher 3
1
2
3
چکیده [English]

Beginning of the SafavidEmpire, ie, the reign of Ismail and Tahmasp was the era of prosperity and development of calligraphy in Iran. This era can be divided into three periods of approximately equal length. The first was a period of transition from Timurid Herat to Safavid Tabriz. The second period, which coincided with the first years of the reign of Tahmasp and his interest in art of the book, was the period of rgularization of some scripts, specially nasta’liq and its use for a copy of Quran for the first time. In the third period, which coincided with the Tahmasp repentance and his withdrawal from painting, calligraphy continued its artistic life. Calligraphy in this era had two specific functions. First was artistic function and second was an administrative use. The aim of this essay is the survey of evolutions of calligraphy, various kinds of scripts used by safavid calligraphers, the role of patrons, eminent nasta’liq calligraphers and their social status in the early safavid period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • calligraphers
  • calligraphy
  • patrons
  • scripts
  • the early safavid period