علل گرایش شیخ مفید و سید مرتضی به عقل‌گرایی اعتزالی در قرن چهارم‌ هجری

نویسندگان

1 دانشگاه تهران، رشته ادیان و عرفان، کارشناس ارشد

2 دانشگاه تهران، استادیار

چکیده

این مقاله به منظور درک ریشه های گرایش شیع? امامیه به عقل‌گرایی اعتزالی به بررسی علل گرایش دو متکلّم بزرگ امامیّه شیخ مفید و سید مرتضی علم‌الهدی - پیشوایان امامی سد? چهارم‌ هجری ـ به عقل‌گرایی اعتزالی می‌پردازد. هر چند گرایش شیعه امامیّه به عقل‌گرایی اعتزالی با مجادلات فراوان همراه بود اما سرانجام این گرایش در قرن چهارم‌ هجری در سای? حکومت و حمایت آل بویه به وسیل? این دو متکلم به ثمر نشست. برای این پیوند عواملی همچون غیبت امام مهدی (عج)، نیاز جامع? امامیّه به دانش کلامی نظام مند در جهت بقای خود، همگرایی سیاسی میان شیعه و معتزله، سازگاری فکری سیدمرتضی و شیخ مفید با مبانی اعتزالی و البته پیوندهای کلامی و تاریخی میان این دو فرقه که سابق? آن به پیش از سد? یاد شده می‌رسیده است، مطرح می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Causes of Tendency of Sheikh Mufid And SeyyedMorteza Towards Mutazilit Rationalism in Fourth century (A.H.)

نویسندگان [English]

  • Azim Razavi Sufiani 1
  • Naser ghozashteh 2
1
2
چکیده [English]

This essay examines tendency of SeikhMufid and SeyyedMortaza towards mutazilitrationalismin fourt century (A.H.).To understand the roots of this attitude. Although tendency towards rationalism of mutazili internally brought about a lot of arguments - because the basic principles of this sect were not consistent with rationalism dominating mutazila school - finally in fourth century (A.H.) under the rule and support of Buwaihids was accomplished definitely by these persons. Consequently several reasons are considered such as occultation of twelfth imam and the need of imamiyya society to systematic theology for its survival, political convergence between shia and mutazila, ulmost accordance with principles of mutazili conception in the personality of SeyyedMortaza and Sheikh Muf?d and of course the theological and historical correlations among these two sects which their precedence dating back to times before the abovementioned century.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mutazila
  • rationalism of mutazili
  • Seyyed Mortaza.
  • Sheikh Mufid
  • Shia