مطبوعات و نحوه تعامل آنان با ارکان حکومت مشروطه در دورۀ مجلس اول(1326-1324ق)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه خوارزمی

2 استادیار گروه تاریخ دانشگاه خوارزمی

3 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه خوارزمی

چکیده

پس از استقرار نظام مشروطیت، نقش و اهمیت مطبوعات به عنوان مهم‌ترین وسیلۀ ارتباط جمعی افزایش یافت. در پژوهش حاضر با روش­ تاریخی و رویکرد توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر مطبوعات این­دوره، به این پرسشها پاسخ ­داده خواهد شد: وضعیت مطبوعات و تعامل آنان با ارکان حکومت مشروطه در دورۀ مجلس­اول (1326-1324ق) چگونه بود و مطبوعات چگونه و با چه رویکردی اخبار و رویدادها را منعکس می‌کردند؟ بر اساس یافته­ها، پس از پیروزی جنبش مشروطه، آزادی مطبوعات در بیان اخبار و رویدادها و رویکرد انتقادی آنان نسبت به اوضاع اجتماعی و سیاسی و به ویژه نقد حاکمیت، رشد و نمود بیشتری یافت. رویکرد منتقدانۀ مطبوعات گاه با تندرویهایی همراه بود و افت­ و­خیزهای فراوانی را در تعامل آنان با حکومت و به ویژه محمدعلی­ شاه پدید ­آورد و این موضوع، در نهایت موجب محدودیتهای فراوانی از سوی حکومت گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Interaction Between the Press and the Government During the First Parliament After the Persian Constitutional Revolution (1324-1324 A.H.)

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Bolandi 1
  • Hosein Mohammadi 2
  • Morteza Tahami 2
  • Fuad Pourarian 3
1 PhD Student of Kharazmi University
2 Assistant Prof., Kharazmi University
3 Associated Prof., Kharazmi University
چکیده [English]

After the Persian Constitutional Revolution, the press continued and developed its role as the most effective means of mass communication. During this period, due to political freedom, the critical role of the press grew in all aspects, especially in political structure. The present study, based on a historical method and sources, addresses these issues: the interaction between the press and the government during the first parliament (1324-1324 A.H.), the approach of the press in reporting the news and events. According to the evidence, after the Persian Constitutional Revolution, the press freedom in a critical approach to the social and political circumstances, especially to the regime, increased progressively. This critical approach and the publication of informing articles, occasionally very intense,  disrupted their interaction with the government so that eventually, Mohammad Ali Shah Qajar limited them by restrictions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Press
  • the Persian Constitutional Revolution
  • the first parliament
  • Government
  • Mohammad Ali Shah Qajar
آرین­پور، یحیی، از صبا­تا­نیما، چاپ­پنجم، ج­اول، تهران: انتشارات­فرانکلین،1357.
احتشام­السلطنه، خاطرات، به‌کوشش­ و ­تحشیه سیدمحمد­مهدی موسوی، چاپ­ دوم، تهران: زوار، 1367.
براون، ادوارد، تاریخ مطبوعات ایران، ترجمه محمدعباسی، تهران: معرفت، 1361.
پروین، ناصرالدین، تاریخ روزنامه‌نگاری ایرانیان و دیگر پارسی‌نویسان، ج2، تهران: نشر دانشگاهی، 1379.
تقی‌زاده، سیدحسن، خاطرات، تهران: انتشارات علمی، 1368.
تقی‌زاده، سیدحسن، خطابه، چاپ یازدهم، تهران: باشگاه مهرگان، 1338.
تفرشی­حسینی، سیداحمد، روزنامۀ اخبار مشروطیت و انقلاب ایران، تهران: امیرکبیر،1351.
حائری، عبدالهادی، تشیع و­مشروطیت در ایران، چاپ­سوم، تهران: امیرکبیر،1367.
حقدار، علی­اصغر، مجلس اول و نهادهای مشروطیت، چاپ­دوم، تهران: باشگاه ادبیات، 1395.
رابینو، ه.ل، روزنامه­های ایران از آغاز تاسال1229ه.ق، تهران: اطلاعات،1380.
دولت­آبادی، یحیی، حیات یحیی، ج یکم، تهران: عطار،1362.
شریف­کاشانی، محمدمهدی، واقعات اتفاقیه در روزگار، تهران: نشر تاریخ ایران،1362.
صدرهاشمی، محمد، تاریخ­جراید و مجلات ایران، چاپ­دوم، ج 1، اصفهان: انتشارات کمال، 1363.
طباطبایی، محیط، تاریخ تحلیلی مطبوعات ایران، چاپ­اول، تهران: انتشارات بعثت، 1357.
کهن، گوئل، تاریخ سانسور در مطبوعات ایران، ج­یکم، تهران: آگاه، 1363.
کسروی، احمد، تاریخ مشروطۀ­ایران، چاپ­شانزدهم، ج­یکم، تهران: امیرکبیر،1363.
قاضی­زاده، علی­اکبر، جان باختگان روزنامه­نگار، چاپ­اول، تهران: جامعۀ ایرانیان، 1379.
مخبرالسلطنه، مهدیقلی­خان­هدایت، خاطرات و خطرات، چاپ­دوم، تهران: زوار، 1344.
 مخبرالسلطنه، مهدیقلی­خان­هدایت، گزارش ایران، به اهتمام محمدعلی­صوتی، ج3و 4، تهران: نشرنقره، 1363.
ملک­زاده، مهدی، تاریخ انقلاب­مشروطیت ایران، ج­یکم. تهران: انتشارات­سخن، 1383.
معاصر، حسن، تاریخ استقرار مشروطیت در ایران، ج3، ترجمه کاظم انصاری، تهران: ابن سینا، 1347.
مجموعه مصوبات مجلس شورای ملی در چهارده دوره تققینیه، مطبعۀ مجلس،1323.
متن قانون مطبوعات، مرکز پژوهشهای مجلس­شورای­اسلامی.
حبل­المتین، سال­اول، ش143 (17 رمضان 1325 ق)، ش 29 (15 ربیع‌الثانی 1325ق)، ش30 (صفر1325ق)، ش 121 (12 شعبان  1325 ق)، ش117 (7 شعبان 1325).
حبل­المتین رشت، ش29، صفر1327.
صبحنامه، سال­اول، ش16(24 شوال 1324 ق).
کشکول، سال­اول، ش1 (صفر 1325 ق)، ش 25 (9 شوال 1325).
تمدن، سال­اول، ش2، (24ذی­الحجه 1324ق).
صبح صادق، سال­ اول، ش140، (20 شعبان 1324ق).
صوراسرافیل، سال ­اول، ش1، 22 (1325ق)، ش2، (1325ق)، ش11( 1325ق)؛ سال‌دوم، ش31 (11 جمادی­الاول1326).
مجلس، سال­دوم، ش17(ربیع­الاول1326ق).
جریدۀ ملی، سال­اول، ش18( 1324ق).
مساوات، سال­اول، ش10(21ذی­الحجه1325ق)، سال دوم، ش19 (3 ربیع­الاول1326ق).
ندای وطن، سال­اول (11ذی­القعده1324ق)، ش2 (1324).
زشت وزیبا، ش2( 1325)، سال­سوم، ش246 (ششم ربیع­الثانی 1326ق).
مجلۀکاوه، شماره25، سوم جمادی­الاول 1336 ه.ق ( 15فوریه1918)، برلین.