نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری رشتۀ تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکدۀحقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 استادیار گروه آموزش الهیات، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
3 استاد گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکدۀ حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Following the invasions of the Mongols and the subsequent establishment of the Ilkhanate, the Islamic territory faced a new situation, which affected the development of the sciences. In this situation, the Iranian Muslim geographer, Abū Yaḥyā Zakariyyāʾ ibn Muḥammad ibn Maḥmūd al-Qazwīnī, wrote geographical Āthār al-bilād wa-akhbār al-ʽibād (Monuments of the Lands and Historical Traditions about Their Peoples), as well as the ʿAjāʾib al-makhlūqāt wa-gharāʾib al-mawjūdāt (Wonders of the Creation and Unique [phenomena] of the Existence). This article aims to answer whether al-Qazwīnī, in his Āthār al-bilād, wa-akhbār al-ʽibād, followed his predecessors' approach or devised an innovative attitude. This article also explores the elements and characteristics of his attitude. The survey shows that al-Qazwīnī, by choosing a generalistic view, included the geography of the foreign territories in his book. He was influenced by the Greek climate categorization and the Iraqi school in geography. His geographical writings have a historical tendency so the biographies could be found in his book.
کلیدواژه‌ها [English]
ابریشم‌کار، صدیقه، «سرندیب»، دانشنامۀ جهان اسلام، ج 23، 414 -415، تهران: بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلامی، 1396.
ابن‌اثیر، عزالدین ابوالحسن علی، الکامل، بیروت: دار صادر، 1385/ 1965.
ابن اثیر، عزالدین ابوالحسن علی، الکامل، ترجمۀ ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران: موسسه مطبوعاتی علمی. 1371.
ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد، آثارالباقیه عن القرون الخالیه، تحقیق پرویز اذکایی، تهران: مرکز نشر میراث مکتوب، 1380.
حاجی خلیفه، مصطفی بن عبداللهکشف الظنون عن الأسامی الکتب و الفنون، مقدمۀ شهاب الدین مرعشی، 2 جلد، بیروت: دار احیاء التراث العربی، تاریخ مقدمه 1386ق.
یاقوت حموی، معجم‌البلدان، 7 جلد، بیروت: دارصادر، 1995.
یاقوت حموی یاقوت بن عبدالله، معجم‌البلدان، علینقی منزوی، 2جلد، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور (پژوهشگاه)، 1380.
دبیر سیاقی، محمد، سیر تاریخی بنای شهر قزوین و بناهای آن، قزوین: ادارۀ کل میراث فرهنگی استان قزوین با همکاری حدیث امروز، 1381.
سیرافی، سلیمان، سلسلۀ التواریخ یا تاریخ الصین و الهند، ترجمۀ حسین قره‌چانلو، تهران: اساطیر، 1381.
شکوئی، حسین، شناخت و فلسفه جغرافیا، تهران: دانشگاه پیام نور، 1387.
طحان، حسین، «نقشۀ رودخانه‌های صلی در شکل‌گیری استقرار و اهمیت شهر قزوین» https://www.sid.ir/fa/seminar/SeminarList
قزوینی، زکریا بن محمد، آثار البلاد و اخبار العباد، ترجمۀ میرزا جهانگیر قاجار، تهران: امیرکبیر، 1373.
قزوینی، زکریا بن محمد، آثارالبلاد و اخبارالعباد، بیروت: دار صادر، 1998.
قزوینی، زکریا بن محمد، آثارالبلاد و اخبارالعباد، ترجمه: محمد مراد بن عبدالرحمن، تصحیح احمد شاهمرادی، تهران: موسسۀ چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، 1395.
قزوینی، زکریا بن محمد، عجائب المخلوقات و غرایب الموجودات، تحقیق محمد بن یوسف قاضی، قاهره: مکتبه الثقافه الدینیه،2006.
قلقشندی، ابوالعباس احمدبن علی، صبح الأعشی فی صناعۀ الإنشاء، 14 جلد، القاهره: وزاره الثقافه و الارشاد القومی الموسسه المصریه العامه، 1910-1920 .
کراچکوفسکی، ایگناتی ایلیانوویچ، تاریخ نوشته‌های جغرافیایی در جهان اسلامی، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1379.
مقبول احمد و تشنر، «تاریخچۀ جغرافیا در تمدن اسلامی»، ترجمۀ محمدحسن گنجی و عبدالحسین آذرنگ تهران: بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلامی ، 1375.
مقبول احمد، «جغرافیا»، دائرة المعارف الاسلامیة، اعداد و تحریر: زکی خورشید و...، 12/ 114-144، قاهره: الشعب، 1933.
مونس، حسین، اطلس تاریخ الإسلام، القاهره: الزهراء للإعلام العربی، 1407/1987.
یاقوت حموی، معجم‌البلدان، 7 جلد، بیروت: دارصادر، 1995.
یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم‌البلدان، علینقی منزوی، 2جلد، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور (پژوهشگاه)، 1380.
Kramers, Johannes Hendrik, DJUGHRĀFIYĀ, The Encyclopaedia of Islam (NEW EDITION), 9/65-66, 1913-1936. Leiden, Newyork, Kobenhavn Koln: E.J. Brill, 1987. (supplement = ضمیمه)
Fr. Taeschner, The Ottoman geographers, The Encyclopaedia of Islam (NEW EDITION), 2/590-587, Leiden: E.J. Brill, 1991.
)
